هژمونی تمدنی غرب و ظرفیت های گفتمان انقلاب اسلامی برای جهان اسلام

جهان اسلام در دوره مدرن در برابر تمدن غرب به قهقرا رفته و در موضع انفعال قرار گرفته است. این وضعیت به دلیل ماهیت چندبعدی و ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ­اش، بحران تمدنی نامیده شده است. از سوی دیگر، در دوره معاصر در سطح فردی و اجتماعی، تلاش­های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیادی برای برون رفت از این بحران تمدنی صورت گرفته است. یکی از این تلاش­ها شکل­ گیری و تدوین گفتمان انقلاب اسلامی است که نماد جنبه نظری انقلاب اسلامی در ایران بوده و به عنوان یک پروژه تمدنی قابل طرح است. بنابراین، این پرسش که گفتمان انقلاب اسلامی برای رهایی جهان اسلام از هژمونی تمدنی غرب، دارای چه ظرفیت­هایی است، اهمیت پیدا می کند. به نظر می‎رسد گفتمان انقلاب اسلامی از آنجا که حاوی مولفه هایی چون معنویت، آزادی‎خواهی و عدالت است، با دیالکتیک نظر و عمل و بازتولید خود در این فرایند، می‎تواند راه حلی واقع بینانه برای رهایی جهان اسلام از هژمونی تمدنی غرب ارائه دهد. مقاله حاضر اکتشاف امکانات نهفته در گفتمان انقلاب اسلامی برای جهان اسلام و نحوه تحقق آن را هدف خود ساخته، این موضوع را با استفاده از چارچوب مفهومی هژمونی و به ‎کارگیری روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه که در صورت تحقق گفتمان انقلاب اسلامی در ایران به عنوان یک مدل عینی، امکان الهام بخشی آن به جهان اسلام وجود دارد، دست یافته است.

کلیدواژه ها:

تمدن غرب ، هژمونی ، جهان اسلام ، گفتمان انقلاب اسلامی ، ظرفیت ها