تاثیرمحیط های کشت پایه و مواد تنظیم کننده رشد در پرآوری و پینه زایی ریزنمونه های قره قاط (Vaccinum arctostaphylos L.)

قره ­قاط (Vaccinum arctostaphylos L.)، تنها گونه درختچه ­ای جنس وکسینیوم در ایران است که در جنگل­ های شمال رشد می­ کند. این تحقیق برای بررسی تاثیر محیط ­ های کشت پایه مختلف و مواد تنظیم ­کننده­ رشد، دراستقرار، پرآوری و پینه­ زایی ریزشاخساره­ های قره ­قاط در شرایط درون­ شیشه ­ای انجام شد. در پرآوری ریزشاخساره­ ها، از سه نوع محیط کشت پایه AN ، QLو MS ۲/۱ و چهار غلظت زآتین صفر (شاهد)، ۱، ۲ و ۳ میلی­ گرم بر لیتر به همراه غلظت ثابت ۲/۰ میلی­گرم بر لیتر ­اسید ایندول­استیک (IAA)  در هر محیط کشت پایه در همه تکرارها استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در ۴ تکرار انجام گرفت. برای پینه ­زایی ریزشاخساره­ ها، از محیط کشت پایه QL۲/۱ با دو غلظت (۱۰ و ۲۰ میکرومولار) از زآتین، TDZ و BAP به همراه NAA با سه غلظت (۱، ۵ و ۱۰ میکرومولار) بصورت طرح آزمایشی کاملا تصادفی با پنج تکرار استفاده شد. در آزمایش ­ها، شاخص­ های طول و تعداد شاخساره، تعداد گره و برگ­های تشکیل شده، درصد و تعداد روز تا پینه زایی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تعداد شاخساره ریزنمونه ­های رشد کرده در محیط کشت پایه با هم اختلاف معنی ­داری نداشتند اما طول شاخساره در ریزنمونه، در محیط کشت پایه AN بیشتر از سایر محیط­های کشت پایه بود. این در­ حالی است که نوع محیط کشت پایه روی تعداد برگ، اثرات معنی­داری نشان داد، طوری­که محیط کشت پایه AN دارای بیش­ترین تعداد برگ بود و از لحاظ تعداد گره، محیط­ های کشت پایه MS۲/۱ و AN عملکردی بهتر از QL داشتند. غلظت سه میلی­گرم بر لیتر زآتین در محیط کشت پایه MS­۲/۱ در طول شاخساره و غلظت یک میلی­گرم بر لیتر زآتین در محیط کشت پایه AN بهترین عملکرد را درتعداد شاخساره، تعداد برگ و تعداد گره تشکیل شده داشت. در القای پینه ­زایی، زآتین بهترین عملکرد را داشته و BAP زود بازده­ ترین تنظیم­ کننده­ رشد از لحاظ زمان پینه ­زایی بود.

کلیدواژه ها:

پرآوری ، پینه زایی ، قره قاط ، محیط پایه