دگرریختی ثقلی ژرف شیب ، در حوضه کششی سیه چشمه : امتداد گسل گیلاتو-سیه چشمه -خوی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 77

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

GSI41_040

تاریخ نمایه سازی: 6 خرداد 1402

چکیده مقاله:

در این مقاله ، نوعی از دگرریختی های شیبی در بخش همپوشان دو پاره گسلی گیلاتو-سیه چشمه -خوی (گ-س-خ) که در یک ترکیب خم رهایی تشکیل حوضه کششی سیه چشمه را داده اند، تحت عنوان دگرریختی ثقلی ژرف شیب معرفی و مطالعه شده است . گسل گ-س-خ، با سازوکار جنبشی راستالغز راست بر و با راستای شمال باختری -جنوب خاوری در بخش میانی پهنه برخوردی صفحه های قارهای عربی -اوراسیا، در شمال باختری ایران قرار گرفته است . در بخش باختری حوضه کششی سیه چشمه ، سیماهای مختلفی از دگرریختی ثقلی ژرف شیب در مطالعات صحرایی و تصاویر هوایی تشخیص داده شده اند که در اثر آن جابجایی تودههای بزرگی از سنگ و خاک در شیب ارتفاعات رخ داده است . در این مطالعه ، عوامل موثر بر ناپایداری های شیبی این منطقه و ارتباط سیماهای آن با ساختارهای زمین ساختی مرتبط با حوضه های کششی و نیز تاثیر تغییرات آهنگ لغزش گسل گ-س-خ بر روی ناپایداری های شیبی مورد بررسی قرار گرفته است . بدین منظور، با استفاده از سن سنجی رادیوکربن نمونه خاک دیواره آبراهه بریده شده در پاره گسلی سیه چشمه -خوی ( بخش جنوب-خاوری گسل گ-س-خ) و همچنین با استناد به سن های بدست آمده برای تپه بازالتی جابجا شده توسط پاره گسلی گیلاتو -سیه چشمه (بخش شمالباختری گسل گ-س-خ) به روش Pb۲۰۶/U۲۳۸ و Ar۴۰/Ar۳۹ به ترتیب ، آهنگ لغزش m/yr۲/۰±۸/۴ و mm/yr ۱/۰±۶۵/۱ برای این پارههای گسلی محاسبه شد. این تغییر آهنگ لغزش در امتداد گسل ، باعث فراخاست بخش باختری حوضه کششی سیه چشمه و همچنین تشکیل افشانه های گسلی راندگی در پایانه شمالباختری پاره گسلی سیه چشمه -خوی شده است که در نتیجه آن، پدیدههای دگرریختی ثقلی ژرف در شیب های این ارتفاعات رخ داده است . بروز این رخدادها باعث پوشیده شدن سطحی گسل های نرمال در حوضه کششی سیه چشمه شده است و به طور کلی نتیجه گرفته ایم که عدم رخنمون بسیاری از ساختارهای مورد انتظار برای حوضه -های کششی در این منطقه ، مربوط به رخداد دگرریختی های ثقلی ژرف شیب می باشد.

کلیدواژه ها:

دگرریختی ثقلی ژرف شیب ، گسل گیلاتو-سیه چشمه -خوی ، حوضه کششی سیه چشمه ، آهنگ لغزش ، ناپایداری شیبی

نویسندگان

سیروس اسماعیلی

سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور- اداره شمال باختری-تبریز

طاهر خوش زارع

سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور- اداره شمال باختری-تبریز

حمید نظری

پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

ژان پیر بورگ

دپارتمان علوم زمین ، دانشگاه ETH زوریخ ، سوئیس