مطالعه کارآیی و بهینه سازی انرژی مصرفی واحد های مرغ گوشتی استان البرز با رویکرد تحلیل پوششی داده ها

با افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش تقاضا و بهبود استاندارد سطح زندگی، کاربری انرژی در صنعت مرغداری رو به افزایش است. با توجه به اهمیت انرژی به عنوان نهاده­ موثر در مرغداری، مطالعه حاضر با استفاده از روش غیر پارامتری­، تحلیل پوششی داده ها (DEA) به منظور تجزیه و تحلیل بهره­وری انرژی، شناسایی واحدهای کارآمد از ناکارآمد و همچنین بهینه سازی انرژی مصرفی واحدهای تولیدی مرغ گوشتی در استان البرز انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز از ۳۶ واحد مرغداری با تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری جمع آوری شد. کارآیی فنی، کارآیی فنی خالص، بازده به مقیاس و شاخص صرفه­جویی انرژی نسبت به هدف با استفاده از مدل بازگشت به مقیاس ثابت (CRS) و بازگشت به مقیاس متغیر (VRS)  بر اساس شش نهاده انرژی شامل جوجه، دان مصرفی، سوخت، الکتریسیته، ماشین، نیروی انسانی و ۲ ستانده انرژی شامل گوشت مرغ و کود مرغی محاسبه شد. در مدل بازگشت به مقیاس ثابت ، از  ۳۶ واحد مرغداری مورد بررسی، ۸ مرغداری (۲۲/۲۲ درصد) دارای امتیاز کارا و ۲۸ مرغداری (۷۸/۷۷ درصد) دارای امتیاز ناکارا بوده اند. همچنین در مدل بازگشت به مقیاس متغیر ،۲۰ واحد (۵۶/۵۵ درصد) کارا و ۱۶ واحد (۴۴/۴۴ درصد) ناکارا بوده­اند. میانگین کارآیی فنی، کارآیی فنی خالص و کارآیی مقیاس به ترتیب ۹۵۲/۰، ۹۸۷/۰ و ۹۶۴/۰ بدست آمد. بیشترین سهم بهبود مصرف انرژی از کل انرژی قابل صرفه جویی مربوط به سوخت گازوئیل ۰۶/۷۰ درصد و سپس خوراک جوجه و الکتریسیته به ترتیب با  سهم ۵۰/۲۳ و ۰۴/۶ درصد می باشد. مرغداران در مصرف سوخت بیشترین میزان ناکارآیی و در مصرف جوجه کمترین میزان ناکارآیی را داشته­اند. ناکارآیی مصرف گازوئیل به دلیل همزمانی دوره جوجه­ریزی مورد بررسی با دوره سرما، عدم مدیریت صحیح مصرف، بالاخص در سیستم گرمایشی سالن­ها و استفاده از گازوئیل بعنوان سوخت گرمایشی خانه­های کارگری می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که با بکارگیری توصیه هایی در مصرف کارای انرژی، پتانسیل خوبی برای افزایش کارآیی انرژی تولید مرغ گوشتی استان البرز وجود دارد.

کلیدواژه ها:

DEA ، broiler ، Technical efficiency ، scale efficiency