تحلیل ریسک خشکسالی در سامانه های توزیع آب کشاورزی، مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت

وقوع دوره های کم آبی مستمر به عنوان مخاطره طبیعی، در کاهش عملکرد سامانه­های توزیع آب کشاورزی کشور تاثیر زیادی داشته است. در این پژوهش به تحلیل ریسک خشکسالی در سامانه توزیع آب سطحی در شبکه آبیاری رودشت پرداخته شده است. بدین منظور، با استفاده از شاخص خشکسالی جریان (SDI) به ارزیابی و احتمال وقوع پدیده خشکسالی در منطقه پرداخته شده و شدت اثر خشکسالی از ترکیب شاخص­های ارزیابی عملکرد توزیع آب، راندمان، کفایت و عدالت، با روش مجموع وزین ساده (SAW) در قالب پنج سناریو وزنی بر اساس دیدگاه­های مدیریتی متفاوت، محاسبه شد. در نهایت با ترکیب دو مولفه احتمال وقوع و شدت اثر خشکسالی، ریسک این پدیده در سامانه توزیع آب کشاورزی محاسبه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص SDI، خشکسالی در بازه زمانی ماهانه با بزرگی (۴۲/۲- تا ۴۷/۲) و در بازه زمانی سالانه با بزرگی (۵۴/۲- تا ۶۵/۱) رخ داده است. محدوده مقادیر ریسک سالانه خشکسالی با احتساب دیدگاه­های مختف از طریق اعمال سناریوهای وزنی به این ترتیب بدست آمد: دیدگاه ارزیابی با تاکید بر نظر مدیر شبکه (۶۶۸/۰ تا ۸۰۴/۰)، با تاکید بر نظر بهره­بردار (۶۳۶/۰ تا ۸۰۳/۰)، تاکید توامان مدیر و بهره­بردار (۶۴۷/۰ تا ۸۰۲/۰)، تاکید بر نظر آب منطقه ای و مدیران استانی (۶۸۴/۰ تا ۸۰۴/۰)، و با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی در محدوده شبکه آبیاری (۶۹۲/۰ تا ۸۰۴/۰). نتایج به­دست آمده از به­کارگیری ساختار تحلیل ریسک در هر دو بازه زمانی ماهانه و سالانه، مدیران شبکه را قادر می­سازد تا مناسب­ترین راهکارهای بهبود عملکرد را متناسب با بزرگی و زمان وقوع ریسک شکست سامانه ارایه دهند.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، احتمال وقوع ، شدت اثر ، ریسک ، شبکه آبیاری