ارزیابی کارائی عملکردی و مکانی خطوط اتوبوسرانی شهر اصفهان با استفاده از تحلیل پوششی داده ها و سیستم اطلاعات جغرافیایی

تحلیل پوششی داده ها یک مدل ریاضی مبتنی بر برنامه ریزی خطی می باشدکه بطور گسترده ای برای اندازه گیری کارائی نسبی واحدهای مشابه در حوزه های مختلف نظیر حمل و نقل استفاده شده است. تاکنون مقالات فراوانی در زمینه ارزیابی کارائی سیستم های حمل و نقل نگارش یافته اند ولی اکثر آنها تنها به ارزیابی بعد عملکردیومدیریتی سیستم های حمل ونقل مختلف پرداخته اند و کمتر به جنبه مکانی توجه داشته اند. در این مقاله سعی شده است تا به ارزیابی کارائی خطوط اتوبوسرانی با درنظرگرفتن جنبه مکانی وعملکردی سیستم پرداخته شود. جنبه مکانی بیانگر وضعیت دسترسی شهروندان به خدمات اتوبوسرانی می باشد . خطوطی که بیشترین کارائی مکانی را داشته باشند، دارای موقعیت بهتری از لحاظ دسترسی به جمعیت می باشند. و جنبه عملکردی مربوط به سودآوری شرکت اتوبوسرانی می باشد. خطوطی که بیشترین کارایی عملکردی را داشته باشند،برای شرکت سودآور می باشند.خطی که هردو کارایی عملکردی و مکانی را داشته باشد، بهترین خط می باشد. ابتدا به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی لایه های اطلاعاتی مورد نظر آماده شده و سپس پروفایل جمعیتی مربوط به هر خط موجود با استفاده از تحلیل های موجود درGIS بدستمی آید، برای ارزیابی کارایی مکانی این خطوط، داده های حاصل ازGISبعنوان ورودی مدلDEAاستفاده شده است. دراین مطالعه 61 خط اتوبوسرانی شهر اصفهان از هر دو لحاظ کارائی عملکردی و مکانی موردارزیابی قرار گرفته است.دلایل کارائی یا ناکارایی برخی ازخطوط اتوبوسرانی مورد بررسی قرارگرفته است.درنهایت برای خطوط ناکارا برای بهبود کارائی پیشنهاداتی داده شده است

کلیدواژه ها:

سیستم اطلاعات جغرافیایی ، تحلیل پوششی داده ها ، کارائی عملکردی ، کارائی مکانی ، حمل و نقل عمومی