مروری بر سیر تکامل و جایگاه هنر مقرنس کاری در معماری مسجد

در مقاله حاضر. مروری بر سیر تکامل و جایگاه هنر مقرنس کاری در معماری مسجد انجام شده است. مقرنس عنصرتزئینی معماری است که از یک سو از اصالت هنری مستقل ایرانی برخوردار است و از سوی دیگر به شکل بی سابقه ای بهخارج از ایران ریشه دوانده است. حتی یاره ای از مورخان غربی براین گماناند که هیچ یدیده معماری تا این حد در معماریسرزمینهای اسلامی تاثیر نداشته است. زیباترین نوع آن مسحد جامع اصفهان است. لازم است یادآوری شود که نمودی ازتحول مقرنس که در تزئینات هندسی بینظیر تاق گنبدهای اسلامی اسیانیا متجلی است. حتی در خود ایران تجربه نشده استکاربندی یکی از الگوهای اصیل و کهن در معماری ایران و حاصل شناخت معماران ایرانی نسبت به علم هندسه و ریاضیاتپیشرفته است. اولین نمونه ی کاربندی در ایران که تا امروز شناسایی شده در مسجد جامع شیراز متعلق به دوره صفویان است،کاربندی نوعی پوشش است متشکل از تیر طاق هایی با فوس معین که تحت قواعد هندسی ویژه ای همدیگر را قطع می کنند.کاربندی, نظام ساختمانی دارای باریکه های متقاطع با هندسه ستاره وار است که الکوبی شاخص در سقف های معماری سنتیبه شمار می رود. مقرنس معمولا در ، مقرنس در سطوح داخلی و خارجی بناها با استفاده از مصالحی چون اجر، سطوح فرورفته گوشه های زیر سقف ایجاد می شود اما محل قرار گیری این عنصر تزیینی میتواند در بالای دیوارها. سقف ها ستون هاسردرها و مناره ها نیز باشد. مقرنس در هر دوره از معماری اسلامی ایران دارای ویژگی های خاصی گردید که در نهایت موجبرشد و تکامل این عنصر تزیینی در معماری ایران شد. بی شک امروزه نیز می توان راه تکامل این عنصر تزیینی را در معماریایران با استفاده درست و به جا و نه تقلیدی, به درستی پیمود و از این نماد پر مفهوم اسلامی در معماری امروز ایران بهرهبیشتری برد. فقط باید توجه و اهمیت بیشتری را برای هنر و نقوش گذشته قایل شد و آنرا مطابق با روزگار خود هدایت کرد.ویژگی های کلی مقرنس را می توان در سه طبقه بندی دوران قبل از اسلام. بعد از اسلام و در عصر حاضر دسته بندی کرد.مقرنس با تزئین با آغاز ساختمان مسجدها و مدرسه های علوم دینی در قالب های جدید و بی بدیل جایگاه ارزنده اییافت. و اهمیتی زیادی پیدا کرد.

کلیدواژه ها:

مقرنس ، هنر ترسیمی ، معماری ، کارکرد تزئینی