ارزیابی راهکارهای ارتقای بهره وری آب در محدوده بالادست و پایین دست شبکه آبیاری قزوین

سازگاری با کم آبی نیازمند برنامه ریزی منسجم و هدفمند در ارتقای بهره وری آب است. در این پژوهش با تحلیل نقشه های بهره وری، راهکارهایی برای افزایش بهره وری به تفکیک محدوده شرقی و غربی شبکه ارائه و اولویت بندی شد. بهره وری آب زیست توده ناخالص از ۸/۰ تا ۳ کیلوگرم بر مترمکعب و بهره وری آب زیست توده خالص از ۷/۱ تا ۴ کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. راهکارها در چهار دسته راهکارهای فنی، مدیریتی، تشکیلاتی و زراعی طبقه بندی شد. در تحلیل داده ها از شاخص های میانگین، انحراف معیار و آزمون t مستقل استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده از محاسبه میانگین راهکارها، میزان اهمیت و تاثیر راهکارها برای بهبود بهره وری در دو محدوده بالادست و پایین دست شبکه به ترتیب ۸/۰± ۰۸/۴ و ۷۵/۰±۲۶/۴ (از امتیاز کل ۵) بدست آمد که نشان دهنده این است که تاثیر این راهکارها در ارتقای بهره وری محدوده پایین دست شبکه بیشتر از محدوده بالادست شبکه می باشد. با آزمون t مشخص شد که تعدادی از این عوامل در محدوده شرقی و غربی شبکه دارای تفاوت معناداری هستند و می توان راهکارهایی به تفکیک بالادست و پایین دست شبکه برای ارتقای بهره وری ارائه داد. با تحلیل و بررسی نتایج بدست آمده از آزمون t مستقل، گویه های A۲، A۳، A۶، A۱۳ و A۱۷، عوامل موثر بر بهبود بهره وری آب در پایین دست شبکه می باشند که با به کارگیری این عوامل در بالادست شبکه، می توان بهره وری آب را در این محدوده بهبود بخشید. نتایج پژوهش و رویکرد تحلیل بهره وری در مناطق بالادست و پایین دست، می تواند در برنامه ریزی ارتقای بهره وری آب در بخش کشاورزی مورد استفاده پژوهشگران و مدیران قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بهره وری ، پایداری ، شبکه آبیاری و زهکشی ، مدیریت آب