حق بر مشارکت سیاسی و رای اجباری، تضاد یا سازگاری؟

حق بر مشارکت سیاسی از حقوق بنیادین انسان هاست که خود از حق تعیین سرنوشت نشات می گیرد. این حق در اسناد مهمی چون اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و... تصریح شده است. یکی از جلوه های بارز حق بر مشارکت سیاسی، حق رای است. دیدگاه این اسناد نسبت به رای دیدگاهی حق مدار نسبت به شهروندان و تکلیف مدار نسبت به دولت هاست. با این حال در برخی کشورها از جمله بلژیک، آرژانتین و استرالیا، نظام انتخاباتی وجود دارد که بر اساس آن رای دادن و شرکت در انتخابات، اجباری و به منزله یک تکلیف شهروندی است، به نحوی که برای عدم انجام این تکلیف مجازات هایی نیز پیش بینی شده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی نظرهای نهادهای ناظر بر این اسناد همچون کمیته حقوق بشر و کمیسیون اروپایی حقوق بشر، به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که آیا رای اجباری با حق های پیش بینی شده در اسناد حقوق بشری در تعارض است یا خیر؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که آنچه در رای اجباری، الزامی است، صرفا حضور در پای صندوق رای و شرکت در انتخابات و انداختن رای به صندوق است و رعایت اصل مخفی بودن رای مانع از نقض حق های بشری چون آزادی عقیده، آزادی نظر، آزادی وجدان و آزادی بیان می شود. بنابراین رای اجباری، به شرط مخفی بودن رای دهی و عدم اجبار به نوشتن نام نامزد یا حزبی در برگه رای، تعارضی با حقوق بشر ندارد.

کلیدواژه ها:

حق بر مشارکت سیاسی ، حق رای ، رای اجباری ، حقوق بشر ، کمیته حقوق بشر ، تعارض ، سازگاری.