پایش زیستی و منشایابی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای هوای شهر اصفهان با استفاده از پوسته درخت کاج تهران (Pinus eldarica)

پایش زیستی می تواند راهی مقرون به صرفه و مناسب برای دستیابی به اطلاعات کاربردی جهت تصمیم گیری و مدیریت محیط زیست باشد. در بین ترکیباتی که پایش آنها در محیط ضروری است هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) می باشد که اغلب از فعالیت های انسانی حاصل می شوند. هدف این مطالعه پایش زیستی PAHs در پوسته ی درختان کاج تهران (Pinus eldarica) و منشایابی این ترکیبات در هوای شهر اصفهان بود. از پوسته ی درختان کاج تهران با اندازه تقریبی ۸×۸ سانتی متر و در ۳۳ نقطه ی شهر اصفهان در اواخر فصل پاییز ۱۳۹۹ نمونه برداری شد. پس از آماده سازی و خشک کردن نمونه ها، از روش اولتراسونیک و GC-MS برای استخراج و تعیین غلظت آلاینده های مذکور استفاده گردید. دامنه غلظت کل این ترکیبات در پوسته درختان کاج ۴/۵۳ – ۲/۷۰۵ نانو گرم بر گرم و میانگین غلظت کل برابر با ۳/۱۳۶ نانوگرم بر گرم بود. نتایج حاصل از نسبت های تشخیصی به خوبی نشان داد که عمده منشاهای PAHs در شهر اصفهان پایروژنیک بودند. همچنین نتایج نشان داد که میانگین نسبت های Ant/(Ant+Phe) و Flu/(Flu+Pyr)، در پوسته درختان با میانگین این نسبت ها در ذرات معلق هوا با قطر آئرودینامیکی کوچکتر از ۵/۲ میکرون (PM۲.۵) در مطالعات گذشته، همخوانی داشته و منشا اصلی PAHs از احتراق سوخت های فسیلی در هوای شهر اصفهان را تایید کرد.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، آلاینده های آلی ، ترکیبات PAHs ، ذرات معلق ، فضای سبز ، منشا یابی