زیباشناسی اختلاف فواصل آیات در آیات متشابه لفظی

قرآن کریم مشتمل بر زیبایی های بی پایانی در حوزه بیانی و ادبی است. بخشی از این زیبایی ها در قالب آیاتی نمود یافته است که به لحاظ موضوعی و ساختار واژگانی با هم یکسان بوده و تنها در حروف یا واژگانی اندک نا همگون هستند که از آن به «آیات متشابه لفظی» یاد می­شود. در این میان «فواصل» نیز به عنوان عاملی زیباساز در همگونی و هماهنگی واژگان نقش خود را ایفا می­کنند. فواصل عبارتند از حروف هم­شکل در مقاطع آیات که موجب فهم بهتر معانی  می­شوند و در پایان آیات به دلیل سیطره ای که بر محتوای آیات دارند، از جایگاه ویژه­ای برخوردارند که در تفسیر هر آیه بسیار اثرگذار است. بر همین اساس پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، در پی این است که حکمت تاثیر آیات متشابه بر فواصل گوناگون را دریابد و رابطه میان آیات متشابه لفظی و فواصل آن ها را کشف نماید. همچنین به دنبال یافتن زیبایی­های معنایی و نکات بلاغی و سیاقی، در کنار تفسیر زیباشناسانه بر پایه هماهنگی فواصل است. در نتیجه سیاق و پیوند معنایی آیات همجوار در بسیاری موارد وجه اختلاف فواصل آیات متشابه است. پس از سیاق، تفنن درفصاحت و موسیقی و ریتم سوره ها می تواند دلیل اختلاف فواصل هر سوره باشد که به آن آهنگ خاصی می بخشد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، متشابه لفظی ، فواصل ، سیاق