بررسی وقوع طوفانهای گردوخاک در منطقه سیستان پس از وقوع خشکسالی های تناوبی

وقوع خشکسالی در منطقه سیستان از سال ۱۳۷۸ شرایط مساعدی را جهت شکل­گیری طوفانهای گردوخاک مهیا نموده است. از آنجا که طوفانهای گردوخاک خسارتهای زیادی را به منابع زیستی وارد می­نماید بررسی این رخداد امری ضروری بنظر می­رسید. به منظور بررسی طوفانهای گرد و خاک، داده­های بادسنجی از ایستگاه سینوپتیک زابل دریافت گردید. برای رسم گلباد از نرم­افزار WRPLOT و نرم­افزار کمکی باد صبا استفاده شد. همچنین جهت تعیین تغییرات طوفانهای گردوخاک علاوه بر داده­های سرعت باد و دید افقی از کدهای هواشناسی شماره ۳۰ تا ۳۵ استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل این داده­ها نشان داد که جهت باد غالب منطقه شمال تا شمال­غربی است. همچنین فراوانی طوفانهای گردوخاک پس از وقوع خشکسالی­ها افزایش چشمگیری داشته؛ بطوری­که تعداد روزهای همراه با طوفان گردوخاک از میانگین ۱۰ روز در سال در طی سالهای ۱۳۷۷ – ۱۳۶۹ به میانگین ۵۴ روز در سال در طی سالهای۱۳۸۳-۱۳۷۸ رسیده است. در طی سالهای ۱۳۸۳-۱۳۷۸، نزدیک به ۳۲۴ روز طوفان گردوخاک شدید تا متوسط در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. فراوانی روزهای با دیدهای افقی کمتر از ۱ کیلومتر در سال ۱۳۸۰ نسبت به دیگر سالهای مورد بررسی حداکثر می­باشد. این پدیده در ماههای خرداد، تیر، مرداد و شهریور نسبت به ماههای دیگر سال بیشتر است. دامنه تغییرات مدت زمان وقوع طوفانهای گردوخاک بین ۳ تا ۱۱۰ ساعت در سال بوده و فراوانی طوفانهای با مدت زمان بیشتر از ۳ ساعت حدود ۵۰ درصد می­باشد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که پس از وقوع خشکسالی اخیر شاخص غبارناکی در منطقه مورد مطالعه ۵ برابر افرایش داشته است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، طوفان گردوخاک ، سیستان ، فرسایش بادی