تاثیر نوسانهای دوره های مختلف بارندگی بر روی کمیت تاج پوشش و تولید علوفه مراتع نیمه استپی استان یزد (مطالعه موردی: منطقه خودسفلی بین سالهای ۱۳۸۶-۱۳۷۸)

مراتع کشور ما به طور عمده در مناطق خشک و نیمه­خشک واقع شده­اند. با توجه به محدودیت رطوبتی بالای این مناطق، بارندگی به­عنوان مهمترین شاخص اقلیمی در تعیین میزان تولید و ترکیب گیاهی این عرصه­های مرتعی مورد توجه می­باشد. این مطالعه طی ۹ سال (۱۳۸۶- ۱۳۷۸) و با هدف بررسی تاثیر نوسانهای دوره­های مختلف بارش بر پوشش و تولید گونه­های مهم گیاهی، در مراتع نیمه­استپی یزد واقع در منطقه خودسفلی انجام شد. به این  منظور هر ساله درصد پوشش تاجی گیاهان در داخل پلات­های ثابت و تولید، درون پلاتهای تصادفی اندازه­گیری شد. آمار بارندگی نیز از نزدیک­ترین ایستگاه باران­سنجی موجود در منطقه تهیه گردید. براساس داده­های بارندگی ماهانه، مقادیر تجمعی باران در دوره­های مختلف محاسبه گردید. رابطه بین شاخصهای­ گیاهی و مقادیر بارش بوسیله تجزیه رگرسیون گام به گام در نرم­افزار SPSS ۱۳ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گونه­های گیاهی اغلب به نوسانهای بارندگی واکنش نشان می­دهند. با این­حال واکنش پوشش و تولید به نوسانهای بارندگی در گونه­های مختلف متفاوت بود. کل تاج پوشش و پوشش گونه Artemisia aucheri همبستگی منفی و معنی داری با میزان بارش زمستان داشت. در حالی که بارش دی تا فروردین­ماه و سال قبل بیشترین تاثیر را بر تاج­پوشش گونه های Iris songarica و Stipa barbata داشتند. تولید علوفه نیز تحت ­تاثیر نوسانهای فصلی بارش قرار داشت. بر طبق این نتایج، تولید کل به­همراه تولید گونه­های Artemisia aucheri و Lactuca orientalis و Stipa barbata براساس داده­های بارش قابل برآورد می­باشند. ولی دستیابی به مقادیر تولید علوفه سالانه گونه Iris songarica در جمع گیاهان عرصه تحت بررسی، با روابط حاصل از بارندگی کافی به نظر نمی­رسد.

کلیدواژه ها:

نوسانهای بارندگی ، تاج پوشش گیاهی ، تولید علوفه ، مراتع نیمه استپی ، استان یزد