امکان سنجی «عفو» از سرایت احتمالی در اثر جنایت

قانون مجازات اسلامی درباره امکان «عفو» جانی توسط مجنی علیه قبل از بهبودی کامل نسبت به سرایت احتمالی بعدی ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که مشهور فقیهان عمدتا به دلیل این­که چنین عفوی مستلزم ابراء ما لم یجب می شود آن را صحیح ندانسته و موجب رفع ضمان از سرایت بعدی نمی­دانند. دیدگاه دوم، چنین عفوی را از باب وصیت صحیح می­داند که تا ثلث دیه، صحیح و نافذ بوده و بیشتر از ثلث، موقوف به اجازه وراث می­باشد. در مقابل، برخی دیگر از فقهای معاصر، بدون توجیه این عفو به وصیت؛ به طور مطلق حکم به صحت چنین عفوی کرده­اند که نتیجتا، رفع ضمان هرگونه سرایت بعدی برای جانی را در پی دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بازخوانی مبانی فقهی دیدگاه­های مطرح و با بهره­گیری از مستندات و مویدات موجود، قول سوم را قابل دفاع دانسته است. پیشنهاد نوشتار حاضر آن است که قانون­گذار با هدف ایجاد وحدت رویه قضائی، با افزودن یک ماده قانونی، به «صحت عفو از سرایت و عدم ضمان جانی»، وجاهت قانونی ببخشد.

کلیدواژه ها:

عفو از جنایت ، سرایت احتمالی ، جنایت اولیه ، جانی ، مجنی علیه ، رفع ضمان