رابطه خودناتوان سازی و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد در دانش آموزان

اعتیاد یک اختلال روانی گزارش شده است که علت گرایش به آن را می توان در روان شناسی بررسی کرد. خودناتوان سازی عبارت است از هر عمل یا زمینه عملی که به فرد امکان می دهد تا شکست را به عوامل بیرونی و موفقیت را به عوامل درونی نسبت دهد. هرچه نوجوان بیشتر دچار این رفتار بوده و از راهبردهای تنظیم هیجانی مناسبی برای افزایش عزت نفس، انگیزه و اراده خود استفاده نکند، احتمال بیشتری دارد که گرایش اعتیاد در او افزایش یابد. توانایی مدیریت هیجان ها باعث می شود که فرد در موقعیت هایی که خطر مصرف مواد بالاست، از راهبردهای مقابله ای مناسب استفاده کند. با توجه به این که بهداشت روانی دانش آموزان می تواند زمینه ساز پیشرفت کشور شود، یافتن عوامل کاهش گرایش به اعتیاد در آنان ضروری به نظر می رسد. لذا به دنبال پاسخ این که چه رابطه ای بین خودناتوان سازی و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در گرایش به اعتیاد وجود دارد، در این پژوهش از روش توصیفی از نوع همبستگی و در آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار استفاده شد. در آمار استنباطی نیز از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه (چند متغیره) استفاده گردید. روش نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی بود و از سه مدرسه ۱۰۷ نفر انتخاب شدند. سه پرسش نامه مربوط به سه متغیر مربوط به موضوع پژوهش در اختیار ایشان قرار گرفت که شامل: پرسش نامه آمادگی اعتیاد(IAPS)، پرسش نامه خودناتوانسازی تحصیلی(ASHS) و پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ)بود. تحلیل آماری نشان داد که متغیر خودناتوان سازی تحصیلی با ضریب بتای استاندارد ۰.۴۰۱ بیشترین سهم را در پیش بینی واریانس متغیر آمادگی اعتیاد دارد؛ اما متغیر راهبردهای تنظیم هیجانی با ضریب بتای استاندارد ۰.۰۰۷ نقش معناداری در پیش بینی واریانس متغیر آمادگی اعتیاد بازی نمی کند. نتیجه این که بین خودناتوان سازی و گرایش به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد و بر اساس آن می توان میزان گرایش به اعتیاد را پیش بینی نمود؛ اما رابطه معناداری میان راهبردهای تنظیم هیجانی و گرایش به اعتیاد مشاهده نشد.

کلیدواژه ها:

خودناتوان سازی ، مهارت ، هیجان ، راهبرد ، تنظیم هیجانی ، اعتیاد ، موادمخدر.