ترتیبات امنیتی خلیج فارس؛ فرصت ها و چالش های همگرایی

خلیج فارس به دلیل دارا بودن منابع انرژی و نیز دسترسی به آبهای آزاد جهان، همواره اهمیت ژئوپولتیک ویژه ایداشته است.اما برقراری امنیت در این منطقه امری پیچیده است. کشورهای حاشیهی خلیج فارس عمدتا اقتصادمبتنی بر فروش نفت دارند و از این رو تحولات منطقه ی خلیج فارس به منزلهی اولویت جدی آنها در سیاستخارجی است، این مسئله موجب ماجراجویی های نظامی و تسلیحاتی کشورهای حوزهی خلیج فارس شده است.اینکشورها برای تضمین امنیت خود به خرید سلاح و دریافت مساعدت های نظامی قدرت های بزرگ به ویژه ایالاتمتحده آمریکا روی میآورند و این امر به تسهیل حضور آمریکا در خلیج فارس منجر می شود. چنانکه بصورتآشکارا شاهد استقرار پایگاه های نظامی آمریکایی در کشورهایی چون قطر هستیم. تاسیس شورای همکاری خلیجفارس با حضور کشورهای عربی در ظاهر شکل گیری اتحادی کارآمد برای حفظ امنیت منطقه بود اما در باطن، بامطرح کردن ایران بعنوان تهدید حیاتی برای دیگر همسایگان خلیج فارس احتمال تنش در این منطقه افزایشیافت. در مقابل،سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس نیز مبتنی بر نفی حضور بیگانگاناست.کشورهای حوزهی خلیج فارس اگرچه در اهداف، با یکدیگر زمینه های اشتراک دارند اما درفرهنگ،چشماندازها و نیز دیدگاه هایی که در مورد امنیت دارند، دارای تفاوت های عمده هستند.پژوهش حاضر بهدنبال یافتن پاسخ این پرسش است که جمهوری اسلامی ایران که امنیت خلیج فارس را در پاکسازی این منطقهاز بیگانگان میداند، چگونه می تواند با شیخ نشین هایی که حضور ایالات متحده را ضامن امنیت خود در منطقهمیدانند به اجماع رسیده و با آنها پیمان نظامی امنیتی مشترک امضا کند؟فرض ما در این مقاله، این است که ایران با تمرکز بر مسائل کمتنش و حل و فصل آنها با کشورهای منطقه و اعتمادسازی سازنده میان کشورها، خواهد توانست به یک توافق مشترک با آنها دست یابد.

کلیدواژه ها:

خلیج فارس ، حضور نظامی ، امنیت ، ایران