اثر نوع گونه گیاهی و عملیات اصلاح مرتع بر ظرفیت تثبیت کربن مراتع بوته زار دهاقان، استان اصفهان

افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در قرن گذشته منجر به بهم ریختن تعادل طبیعی چرخه کربن و افزایش نگرانی شده است. ازاین رو، این پژوهش با هدف ارزیابی نوع گونه های گیاهی مرتعی بومی و دست کاشت در پروژه های بیولوژیکی اصلاح مرتع بر ظرفیت تثبیت کربن در مراتع بوته زار شهرستان دهاقان انجام شد. بدین منظور دو پروژه بیولوژیک شامل بذرکاری ردیفی گیاه آگروپایرون (Agropyron trichophorum) با سابقه ۱۷ سال در مراتع بوته زار گلیسار و کپه کاری جاشیر (Prangos ferulacea) با سابقه ۱۰ سال در مراتع بوته زار آستانه سفلی بررسی شد. برای انجام تحقیق نمونه برداری از سایت های مطالعاتی و شاهد در بهار ۱۳۹۲ انجام شد. آزمایش های تعیین انباشت کربن برای نمونه های گیاهی و لاشبرگ به روش احتراق و برای نمونه های خاک به روش واکی-بلاک انجام شد و میزان ذخیره کربن در هریک از مناطق مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که طی مدت اجرای پروژه های اصلاح مرتع، انباشت کربنی در نتیجه عملیات بیولوژیکی بذرکاری ردیفی آگروپایرون در منطقه گلیسار ۴/۳۷ تن در هکتار (به طور متوسط ۲/۲ تن در هکتار در سال) و در نتیجه کپه کاری جاشیر انباشت کربنی در منطقه آستانه ۱/۱۰ تن در هکتار (به طور متوسط ۰۱/۱ تن در هکتار در سال) نسبت به مناطق شاهد افزایش داشته است. به طورکلی می توان بیان کرد که پروژه بذرکاری ردیفی آگروپایرون از لحاظ افزایش تثبیت کربن موفق تر از کپه کاری جاشیر بوده است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که گونه هایAstragalus verus و Bromus tomentellus نیز ظرفیت بالایی از نظر تثبیت کربن نسبت به بسیاری از گونه های مرتعی در پروژه های اصلاح مرتع دارند.

کلیدواژه ها:

آگروپایرون ، تثبیت کربن ، جاشیر ، عملیات بیولوژیکی ، مرتع کاری