ارزیابی تنوع و روابط عملکرد علوفه و اجزاء آن در جمعیت های مختلف پنج گونه گون علوفه ای (Astragalus spp.) در استان کردستان

با هدف برآورد تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات در گون­های علفی چندساله، تعداد ۱۰ جمعیت متعلق به گونه هایAstragalus vegetus ،A. brevidens ،A. brachyodontus  ،  A. effususو A. cyclophyllus در سنندج در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی گردیدند. کاشت بذور در مزرعه در آبان ۱۳۹۷ و صفات روی بوته­های دوساله در آخر اردیبهشت ­۱۳۹۹ اندازه­گیری گردید. بین جمعیت­ها از لحاظ صفات مورد بررسی اختلافات معنی­داری در سطوح احتمال ۱% و ۵% وجود داشت. میانگین کل استقرار گیاهان برابر ۲۶%، تعداد شاخه اولیه۲/۳ عدد، میانگین ارتفاع، طول بلندترین ساقه و قطر تاج به­ترتیب ۹/۱۶، ۲/۱۹ و ۴/۱۵سانتی­متر، طول و عرض ریشه به­ترتیب ۴/۱۷ و ۲/۶ سانتی­متر، وزن تر کل بوته، بخش هوایی و ریشه آن به­ترتیب ۳/۲، ۹/۱ و ۴/۰، وزن خشک کل بوته، بخش هوایی و ریشه آن به­ترتیب ۹/۰، ۷/۰ و ۲/۰ گرم، نسبت وزن خشک به تازه بوته برابر ۳۸/۰، طول و عرض برگ و طول و عرض برگچه به­ترتیب ۵/۷ ، ۷/۳ ، ۳/۲ و ۵/۰ سانتی­متر با متوسط ۷/۷ برگچه در برگ بود. جمعیت­ A. effusus دره­ شهداء و سه جمعیت گونه A. vegetus   (زرشک ، سارال و قره باغ) جمعیت­های برتر برای عملکرد علوفه بودند. وزن بوته با درجه شادابی، طول و عرض برگ دارای همبستگی مثبت در سطح ۰۵/۰ و با ارتفاع و قطر تاج بوته، تعداد شاخه­های اولیه، طول و عرض ریشه و وزن بخش هوایی و ریشه دارای رابطه مثبت و معنی­دار (۰۱/۰ ≥ p) بود. مطابق نتایج رگرسیون گام به گام عملکرد علوفه بر سایر صفات، وزن بوته، درصد استقرار گیاه، ارتفاع و قطر تاج در سطح ۱% و طول ریشه و برگ در سطح ۵% با ضریب تبیین بالا (۱/۹۱ %= R۲adj ) اجزای عملکرد علوفه بودند، از این رو برای دستیابی به علوفه بالاتر باید بدنبال گزینش گیاهان با بخش هوایی حجیم­تر و ریشه­های عمیق­تر بود.

کلیدواژه ها:

رگرسیون گام به گام ، عملکرد علوفه ، گون (Astragalus spp.) ، همبستگی صفات