چکیده مقاله تغییر اقلیم وچشم انداز اثرات ارزیابی آن درمنطقه زاگرس غربی (استانهای کرمانشاه وهمدان ایران) طی قرن گذشته
اثرات خشکسالی دروهله اول خود رابه صورت کاهش تولید محصولات کشاورزی نشان نمی دهند، زیراکشاورزان درابتدا از منابع جایگزین آب مانند آب چاه ها استفاده می کنند. اما تداوم خشکسالی وکمبود بارندگی موجب فشار بیش ازحد به منابع آب زیرزمینی شده و سطح آبهای زیرزمینی به شدت افت کرده است . کاهش سطح آبهای زیرزمینی دو اثر ناگوار در پی دارد. یکی شور شدن آب و دیگری بروز پدیده فرونشست ، این موارد باعث می شود کشاورزی که اساس زندگی در روستاهای ایران و حاشیه شهر های بزرگ را تشکیل می دهد وتوسعه درجنبه ای مختلف آن بی شک به توسعه کشاورزی وابسته است ، آسیب پذیرگردد. آسیب دیدن بخش کشاورزی منجر به عوارض متعدد اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی از جمله :۱-تغییر شغل کشاورزان از کشاورزی به مشاغل دیگر ،۲- مهاجرت از روستا به شهر ،۳- کاهش تولید محصولات کشاورزی وغذایی واز همه مهمتر به مخاطره افتادن امنیت غذایی کشور می شود.(زهره خیز، ۱۳۹۶).گرمایش جهانی ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه ای و تغییر کاربری اراضی ، موجب تغییرات آشکاری در فراسنجهای اقلیمی ایران شده است . افزایش دما، کاهش بارش و افزایش فراوانی رخداد پدیدههای مخرب جوی -اقلیمی در کشور به ویژه در دو دهه اخیر، از آن جمله هستند. در ۴۹ سال اخیر ( ۱۳۹۵-۱۳۴۷ ) میانگین دمای کشور با شیبی حدود ۴ / ۰ درجه سلسیوس بر دهه افزایش یافته است . در برخی ایستگاههای کشور، نرخ افزایشی دمای کمینه تا ۴ برابر بیش از نرخ افزایشی دمای بیشینه به ثبت رسیده است . این وضعیت در کلان شهرهای رو به توسعه همچون تهران، اصفهان و شیراز به سبب شکل گیری پدیده جزیره گرمایی بارزتر است . بررسی دادههای دمایی ثبت شده در ۳۳ ایستگاه سازمان هواشناسی کشور که دارای آمار بلندمدت هستند نشان از روند گرمایش معنی دار در دوره ۵۴ ساله ( ۱۳۹۳-۱۳۴۰ ) دارد. در ۸۸ درصد ایستگاه ها، گرمترین دمای کمینه افزایش معنی داری داشته است . در ۳۹ و ۷۳ درصد ایستگاهها، روند گرمایش معنی داری به ترتیب در روزهای یخبندان (دمای کمینه زیر صفر درجه سلسیوس و شبهای حاره ای )(دمای بیشینه بیش از ۲۰ درجه سلسیوس رخ داده است ). همچنین ، تفاوت شبانه روزی دما (اختلاف بین دمای بیشینه و کمینه )( با آهنگ ۹۵ / ۱ درجه سلسیوس بر دهه کاهش مییابد) که با افزایش سریعتر دمای کمینه نسبت به دمای بیشینه در ایستگاههای کشور سازگار است .تغییرات بارش در دوره مورد بررسی نشان از کاهش آن با شیب ۱۱ میلیمتر در دهه را دارد. بارش در شمال غرب و غرب کشور به شکل معنی داری کاهش یافته است . افزون بر این ، تبخیر و تعرق پتانسیل (نیاز آبی بالقوه با شیب ۵۴ میلیمتر) در دهه افزایش یافته است . از سال ۱۳۸۴ تاکنون نمایه خشکسالی دههای کشور منفی بوده و از آن زمان تاکنون کشور با خشک سالی انباشت شده مواجه بوده است . تعداد ساعات آفتابی به طور میانگین ۱۱ساعت برسال افزایش یافته است میانگین سرعت باد دربسیاری ازنقاط کشورعلی الخصوص درشهرهای بزرگ علاوه برنوسانات شدید دارای روند کاهشی نیز بوده است اثرات گسترش شهرها وساخت و ساز ها برکاهش سرعت باد و سایرپارامترهای اقلیمی آشکار است