بررسی و نقد انقلابی گری در اندیشه و رفتار مهندس مهدی بازرگان

مسئله انقلابی گری از مسائل پرمناقشه در تاریخ انقلاب اسلامی ایران است که برخی از روشنفکران مانند مهندس مهدی بازرگان با دید انتقادی به آن نگریسته اند. این پژوهش که به شیوه تحلیلی و توصیفی نگاشته شده درصدد پاسخ به این پرسش است که نگاه مهندس بازرگان به مقوله انقلاب و مسئله انقلابی گری چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن وارد است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که نگاه بازرگان به مبارزات، نگاهی انقلابی نبود. او انقلاب اسلامی را نهایتا یک اصلاح و رفرم می پنداشت که دایره آن تنها شامل ایران است و نه فراتر. وی در تبیین مفهوم انقلاب اسلامی، دو رویکرد ایجابی و سلبی اتخاذ می کند و این تناقض در سرتاسر دیدگاه های وی به چشم می خورد. رویه انقلابی گری بازرگان نیز بسیار متفاوت با دیگران بود به گونه ای که قائل به سلطنت شاه بود و نه حکومت او. در نقد دیدگاه ها و رفتار او نیز علاوه بر وجود تناقضات گفتاری و رفتاری، می توان به مواردی نظیر: عدم درک درست بازرگان از شرایط انقلابی، خصوصیات رفتاری او و غیره اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

مهندس مهدی بازرگان ، انقلاب ، انقلابی گری ، رفرم