ارزیابی اثر گرد و غبار بر ترکیبات شیمیایی میوه خرمای مضافتی (مطالعه موردی منطقه سراوان)

گرد و غبار از ویژگی های اجتناب­ناپذیر اقلیمی ایران محسوب می شود. امروزه یکی از معضلات کشاورزان مناطق خرماخیز تاثیر گرد و غبار بر درختان خرما است. این پژوهش، جهت بررسی اثر گرد و غبار بر ترکیبات شیمیایی میوه خرمای مضافتی در سه منطقه سراوان، جالق و روتک از توابع شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان در سال­های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ انجام گرفت. در هر یک از سه منطقه تعداد ۵ نخلستان و درون هر نخلستان تعداد ۵ اصله درخت خرما که از نظر صفاتی مانند سن (هشت ساله)، ارتفاع و تعداد سال های باروری (سال سوم باروری) در شرایط یکسانی بودند، انتخاب و جهت نمونه­برداری علامت­گذاری شدند. از گرده مضافتی منطقه سراوان برای باروری همه نخل­ها استفاده شد. پس از رسیدگی میوه خرما از هر نخل نمونه­برداری انجام و مواد جامد محلول، قندکل، pH و نیز عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم بررسی گردید. تجزیه آماری صفات برآورد شده در طی دو سال متوالی بر اساس طرح آشیانه­ای انجام شد. نتایج نشان داد اثر منطقه (میزان گرد و غبار) بر صفات مورد بررسی معنی­دار بود. در منطقه روتک با میزان گرد و غبار زیاد، قند کل به مقدار ۱۶/۲۶ درصد کمتر از منطقه سراوان با میزان گرد و غبار کم برآورد گردید. درصد عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در منطقه سراوان با میزان گرد و غبار کم به ترتیب ۴۹/۰، ۶۸/۰ و ۴۸/۱، و در منطقه روتک با میزان گرد و غبار زیاد به ترتیب ۳۲/۰، ۴۹/۰ و ۲۴/۱ برآورد گردید. از آنجایی که سه منطقه از لحاظ میزان گرد و غبار متفاوت بودند، می­توان گفت بروز پدیده گرد و غبار باعث کاهش مواد مغذی میوه خرمای مضافتی و لذا کاهش کیفیت و بازارپسندی آن می­گردد.

کلیدواژه ها:

خرما ، کیفیت ، گرد و غبار ، بلوچستان