هنر تجلی سه عنصر زیبایی شناسی در معماری اسلامی (نور ، رنگ ، آب)

نور، رنگ و همچنین آب، عناصر زیبایی شناختی معماری اسلامی به شمار می روند. نور یکی از جنبه های متمایز معماری ایرانی است و عنصر حکمت الهی به شمار می آید، نور جلوه خداوند است که حضورش در معماری اسلامی به ویژه در مسجد که خانه اوست تجلی می یابد. »الله نور السموات و الارض« و در کاستن از صعوبت و سختی و سردی سنگ و بنا نقش بسزایی دارد، تجلی متافیزیک نور بر فیزیک بنا، آنرا اصلی ترین محور زیبایی شناسی معماری اسلامی در عرفان و معنا قرار داده است . رنگ از تکثیر نور حاصل می شود و نمایانگر کثرتی است که ارتباطی ذاتی با وحدت دارد، از دیدگاه اندیشمندان هنر اسلامی ، رنگ سفید نماد وجود مطلق و رنگ سیاه که پوشش خانه کعبه است نماد اصلی تعالی و فراوجودی است که خانه کعبه با آن ارتباط دارد ، آب در فلسفه اسلامی بن هستی محسوب می شود »وجعلنامن الماء کل شی حی « و در عین حال عامل تطهیر نیز است . این صفت ذاتی (که بر اشیاء پلید مهر پاکی و تطهیر می زند) چنان با حقیقت بنا در معماری اسلامی ارتباط دارد که حضورش در متن معماری اسلامی بنا را مطهر کرده و صفت تطهیر می دهد. این مقاله ، پژوهشی کاربردی و از نظر ماهیت از نوع توصیفی تحلیلی با رویکرد کیفی می باشد که با استفاده از روش کتابخانه ای واسنادی و با مطالعه کتب و مقالات مرتبط با موضوع، پس از فیش برداری و طبقه بندی ، موضوعات مشخص شد و پس از تجزیه وتحلیل ، به بحث و نتیجه گیری موضوع پرداخته شده است .در این مقاله سعی شده تجلی سه عنصر زیبایی شناسی در معماری اسلامی و تاثیر آن در القای حس معنوی درانسان مورد بازبینی قرارگیرد. نتایج حاصل از این تحقیق کمک خواهد کرد که نقش این عناصر مهم در طراحی های امروزی بیشتر مورد توجه قرارگیرد.

کلیدواژه ها:

اصول زیبایی شناسی ، تجلی ، معماری اسامی ، رنگ ، نور ، آب