بررسی تطبیقی هنر اشکانی و ساسانی؛ با استناد به معماری و شهرسازی، نقوش برجسته و سکه

با روی کار آمدن ساسانیان و پیروزی آنان بر اشکانیان، دستگاه حکومتی با نسبت دادن نسب خود به هخامنشیان و بیگانه خواندن اشکانیان، سعی بر کم رنگ کردن مظاهر حکومت پیشین داشت، ولیکن در قرون اخیر با افزایش مطالعات باستان­شناسی بسیاری از زوایای پنهان این دوران آشکار و مشخص شد. اشکانیان سهم فراوانی در انتقال فرهنگ و هنر به ساسانیان داشته­اند. هدف پژوهش بررسی چگونگی روند تاثیرگذاری هنر اشکانی بر هنر ساسانی با مطالعه هنر دوران اشکانی و ساسانی، با استناد به آثار معماری، نقوش برجسته و سکهست. سوال پژوهش حاکی از آن است که نقش مایه های هنر ساسانی در چه زمینه­هایی و تا چه اندازه متاثر از هنر اشکانی بوده است؟ روش تحقیق توصیفی-تطبیقی است و داده­ها از مطالعات اسنادی حاصل شده اند. نتایج بیانگر آن است که با وجود تلاش حاکمان ساسانی برای کم رنگ کردن مظاهر دولت اشکانی، بخش عمده­ای از هنر اشکانی تاثیر انکارناپذیری بر هنر دوره بعد گذاشته است؛ به نحوی که این تاثیر در هنر معماری، ساختار بصری سکه و نقوش برجسته ساسانی به وضوح قابل مشاهده است و این تاثیر در اوایل دوره ساسانی و در زمینه معماری بیشتر بوده است. نقوشی همچون الهه­ی نیکه و حیواناتی مثل اسب و گراز و نقوش گیاهی مانند کنگر و گل لوتوس رایج در هنر نقوش برجسته ساسانی وام­دار هنر دوران اشکانی است و همچنین با استناد به سکه­ها، مضامین مذهبی آتشدان، ماه و ستاره، دیهیم­بخشی و شمایل کلی سکه­های ساسانی متاثر از سکه­های دوره اشکانی است.

کلیدواژه ها:

معماری ، نقش برجسته ، سکه ، اشکانی ، ساسانی