تعیین شاخص های انرژی در تولید گندم و کلزا در کشت و صنعت دشت نمدان اقلید

در این پژوهش، وضعیت شاخص های انرژی در گندم (Triticum aestivum L.) در سطح ۱۱۸ هکتار و کلزا (Brassica napus L.) در سطح ۸/۲۶ هکتار در کشت و صنعت دشت نمدان اقلید بررسی گردید. کلیه عملیات در این مزارع به شکل مکانیزه و تامین آب بوسیله ی چاه انجام می شد. با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه های حضوری، اطلاعات مورد نیاز کسب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.  در این بررسی انرژی معادل ورودی ها و خروجی ها محاسبه و سپس کارایی مصرف انرژی (نسبت انرژی)، بهره وری انر‍ژی و افزوده انرژی خالص برای هر دو محصول تعیین گردید. نهاده ها شامل بذر، کود، سم، آبیاری، سوخت، ماشین های کشاورزی، نیروی انسانی و محصول خروجی شامل دانه و کاه بودند. نتایج نشان داد که کارایی مصرف انرژی برای تولید دانه گندم و کلزا به ترتیب ۲۹/۲ و۷۶/۱ و کارایی مصرف انرژی برای تولید دانه و کاه (عملکرد بیولوژیکی) گندم و کلزا به ترتیب ۲۳/۶ و ۴۴/۳ بودند. بهره وری انرژی در این دو محصول به ترتیب ۴۹/۰ و ۲۱/۰ کیلوگرم بر مگاژول برآورد گردید. همچنین، افزوده انرژی خالص برای دانه گندم و کلزا به ترتیب   ۴۱۰۶۵  و۲۰۹۱۴ مگا ژول بر هکتار محاسبه شد. در هر دو محصول بیشترین انرژی ورودی به ترتیب مربوط به کود شیمیایی، سوخت و آبیاری بود و انرژی مربوط به بذر در گندم بسیار بالاتر از انرژی بذر در کلزا محاسبه شد. با توجه به بزرگتر بودن هر سه شاخص انرژی محاسبه شده برای گندم در مقایسه با کلزا، بنابراین از نظر موازنه انرژی، در کشت و صنعت دشت نمدان تولید گندم بر تولید کلزا ارجحیت دارد.

کلیدواژه ها:

کارایی مصرف انرژی ، بهره وری انرژی ، افزوده انرژی خالص ، گندم ، کلزا