ارزیابی منابع و مصارف آب در حوزه آبریز زاینده رود

حوزه آبریز زاینده رود در منطقه مرکزی ایران یکی از حوزه های آبریز تحت تنش آب می باشد. توسعه منابع آب حوزه به طور عمده از طریق احداث سد مخزنی چادگان و سه تو نل انحراف آب بین حوزه ای در فازهای مختلف و در ۵۰ سال اخیر صورت پذیرفته است. این سه تونل در مجموع ۸۶۷ میلیون متر مکعب (بیش از آورد طبیعی رود خانه زاینده رود یعنی ۸۰۰ میلیون مترمکعب) آورد آبی دارد. به محض توسعه منابع آب جدید و به دلیل عدم مدیریت جامع و مناسب آب در حوزه، مصارف آب از طریق احداث شبکههای آبیاری جدید، افزایش ناگهانی یافته (بیش از۱۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال)به نحوی که از میزان تامین آن تجاوز نمود. این افزایش در مصرف آب سبب گردیده تا حوزه تحت تنش آبی مداوم قرار گرفته، آب کمی وارد خروجی حوزه یعنی باتلاق گاو خونی شود تا حدی که در سال های اخیر این منطقه زیست محیطی کاملا خشک شده و خسارات زیست محیطی زیادی به منطقه و کشور وارد گردیده است. بررسی سناریو های مختلف بیلان آب نشان دهنده آن است که مادام که مصرف آب در بخش های کشاورزی، شرب، و صنعت با روند فعلی رشد نماید تا سال ۱۴۰۰ منابع آب حوزه قادر به تامین تقاضا برای آب نمی باشد. نتیجه آن است که هر گاه که تقاضا از تامین آب تجاوز نموده و حتی ۱۰ درصد کاهش در منابع آب حوزه داشته باشیم حوزه دچار تنش آبی خواهد گردید. مصارف آب در حوزه گاها از تامین آن فراتر می رود که نشان دهنده استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی است. تمامی موارد ذکر شده نشان دهنده آن است که نیاز به یک مدیریت جامع و مبتنی بر حوزه آبریز و همچنین برنامه ریزی های درازمدت تخصیص منابع آب به منظور مقابله با بحران آب می باشد.

کلیدواژه ها:

تامین آب ، تقاضای آب ، بیلان آب ، کمبود آب ، تنش آب