ارزیابی عملکرد سیستم های منابع آب با استفاده از معیارهای اطمینان پذیری، برگشتپذیری و آسیب پذیری فازی

مقاله حاضر ضمن تبیین لزوم بازنگری در روش‍های موجود جهت تخمین معیارهای عملکرد سیستم‍های منابع آب شامل اطمینان‍پذیری، برگشت‍پذیری و آسیب‍پذیری، روشی جدید جهت مرتفع‍کردن معایب و اشکالات روش‍های کمی کردن این معیارها در روش‍های کلاسیک ارائه می‍دهد. اطمینان‍پذیری، برگشت‍پذیری و آسیب‍پذیری معیارهای بسیار پرکاربردی در ارزیابی عملکرد سیستم‍های منابع آب می‍باشند که در سه دهه اخیر در بسیاری تحقیقات مورد استفاده قرار گرفته‍اند. مطالعه حاضر نشان می‍دهد که روش‍های متداول جهت کمی‍کردن این معیارها، در مقادیر حدی (آستانه) از مقادیر مطلوب پارامتر مورد مطالعه مانند تامین نیاز آبی، دارای عملکرد غیرقابل اعتماد و غیر قابل درکی نسبت به واقعیت موجود هستند. این نقطه ضعف در روش‍های قبلی با استفاده از یک مثال ساده تئوریک نشان داده شده‍است که بیان می‍کند این نقطه ضعف می‍تواند موجب تغییر مقادیر قابل درک از اطمینان‍پذیری، برگشت‍پذیری و آسیب‍پذیری در ارزیابی عملکرد سیستم‍های منابع آب شود؛ همچنین تخمین نادرست این معیارها باعث محاسبه نادرست و غیرقابل قبول شاخص پایداری برای یک سیستم منابع آب می‍شود. مطالعه حاضر روشی را جهت بهبود تخمین سه معیار عملکرد مذکور برای ارزیابی عملکرد سیستم‍های منابع آب توسعه می دهد. روابط جدید با استفاده از  مفهوم توابع عضویت در تئوری فازی و برپایه روابط قبلی جهت بهبود عملکرد معیارها توسعه داده شده‍است. حوضه آبریز زاینده‍رود به عنوان مطالعه موردی این تحقیق جهت مقایسه و بررسی نتایج روش جدید نسبت به روش‍‍های قبلی مورد استفاده قرار گرفته‍است. مقایسه نتایج روش فازی و روش‍های کلاسیک و جمع‍بندی آن‍ها به وسیله شاخص پایداری نشان می‍دهد که روش ارائه‍شده در تحقیق حاضر ضمن رفع اشکال روش‍های قبلی، در ارزیابی عملکرد بسیار موثر و کارآمد می‍باشد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی عملکرد سیستم های منابع آب ، اطمینانپذیری ، برگشت پذیری ، آسیب پذیری ، شاخص پایداری ، تکنیک فازی