اثر تغییرات اقلیمی و انسانی بر آبدهی رودخانه راوند با استفاده از مدل ون لون

خشکسالی و کم آبی دو واژه کلیدی در مدیریت منابع آب محسوب می شوند. وقوع خشکسالی به عنوان یک بلای طبیعی در مقیاس بزرگ، خارج از کنترل مدیران منابع آب است. در مقابل آن کم آبی ناشی از استفاده فزآینده و بی رویه از منابع آب است ولی با تصمیم های درست مدیریتی جهت حفاظت از منابع آب می تواند تحت کنترل درآید. امروزه، در اغلب موارد این دو پدیده هم زمان حادث شده و باعث کمبود و بحران در منابع آب موجود می شوند. در این مقاله با کمک یک مدل مفهومی بیلان آب در ساختاری مشاهداتی-مدل سازی، اثرات خشکسالی و کم آبی در یک حوضه آبخیز تفکیک می شود. این ساختار توسط (Van Loon and Van Lanen, ۲۰۱۳) پیشنهاد شد به نحوی که امکان شبیه سازی عکس العمل هیدرولوژیکی حوضه را بدون تاثیر فعالیت های انسانی مقدور می سازد. این ساختار ابتدا به واسنجی مدل هیدرولوژیک حوضه در دوره ای که متاثر از فعالیت های انسانی نیست می پردازد. سپس در مقایسه با دوره ای که حوضه تحت تاثیر تلفیق عوامل انسانی و نوسان های طبیعی است، سهم این دو عامل را از یکدیگر جدا می کند. نتایج نشان داد علی رغم اینکه در فاصله بین سال های آبی ۱۳۸۰-۱۳۷۹ تا ۱۳۹۱-۱۳۹۰ کاهشی نزدیک به ۱۲ درصد در مقدار بارش ماهانه نسبت به دوره بلندمدت ۱۳۵۲-۱۳۵۱ تا ۱۳۷۹-۱۳۷۸ اتفاق افتاده، تااندازه ای حداقل های زیست محیطی اکوسیستم برآورد شده و علت عمده کم آبی، فعالیت های گسترده انسانی است. علاوه بر آن، در سال های پرآبی دوره مورد بررسی، هم چنان کاهش محسوس دبی مشاهده می شود.

کلیدواژه ها:

کم آبی ، اثرات انسانی ، خشکسالی ، مدل مفهومی بیلان آب