بررسی شوری آب زیرزمینی آبخوان دشت نقده با استفاده از دیاگرام تحول رخساره های هیدروشیمیایی (HFE)

آبخوان ساحلی دشت نقده که در بخش جنوب غربی دریاچه ارومیه واقع است، بر اساس کموگراف درازمدت، دچار روند افزایشی شوری شده است. با توجه به نتایج نامطلوب نفوذ آب شور از جمله تاثیرات بهداشتی، سلامت انسان و مشکلات زیست محیطی مختلف، مطالعات بیشتر در این زمینه اهمیت می یابد. بر اساس رده بندی مقادیر TDS حدود ۴۸% از منابع آب زیرزمینی این دشت برای مصارف شرب و کشاورزی نامناسب هستند. به منظور پایش منابع آب زیرزمینی دشت تعداد ۳۳ نمونه آبی جمع آوری و مورد آنالیز هیدروشیمیایی قرار گرفت. شناسایی منشا شوری و مکانیسم-های هیدروشیمیایی حاکم بر آب زیرزمینی با استفاده از اندیس تبادل کاتیونی (BEX)، نسبت های یونی، دیاگرام های ترکیبی، تفاسیر زمین شناسی و هیدروژئولوژیکی انجام گرفت. همچنین هالوژن های Cl و Br به دلیل رفتار تغییرناپذیر برای مطالعات شوری مورد استفاده قرار گرفتند. دیاگرام تحولات رخساره های هیدروشیمیایی (HFE) به عنوان روشی سودمند برای شناسایی وضعیت آبخوان و آسیب پذیری آن نسبت به نفوذ آب شور به کار برده شد. تطابق این نتایج با توزیع مکانی شوری (EC)، نشانگر وجود دو محدوده در قسمت های شرق و شمالی مرکز دشت با مقادیر شوری بالا و خطر نفوذ آب شور می باشد. شوری این منابع آبی در رابطه با برهمکنش آب-سنگ و انحلال سازندهای شورکننده، کاهش بارندگی و افزایش تبخیر همراه با تشکیل شوره زارهای فصول خشک، نفوذ شورآبه ها و زهکشی آب های سطحی، توسعه فعالیت های کشاورزی و همچنین احتمال بالاآمدگی آب شور تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

دیاگرام تحولات رخساره های هیدروشیمیایی (HFE) ، دیاگرام ترکیبی ، شوری ، نسبت های یونی ، نقده