بررسی هیدرو شیمیایی چشمه های گوگردی خوزستان با استفاده از آنالیزهای آماری چند متغیره

چشمه های گوگردی با ویژگی های درمانی، دمایی و خصوصیات هیدروشیمیایی خاص خود از دیگر منابع آب زیرزمینی متمایز می شوند. چشمه های گرو گلگیر، گرو میداود، گرو نفت سفید، گرو پل زال، گرساب جااردو، مشراگه، گراب بهبهان و بابا احمد ازجمله چشمه گوگردی دمای پایین در محدوده زاگرس خوزستان بشمار می روند. این چشمه ها دمایی بین ۲۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد داشته، و در امتداد راندگی زاگرس ظاهر می شوند. با آنالیز داده های هیدروشیمیایی چشمه های گوگردی در دو دوره زمانی آذر ۹۶ و اردیبهشت ۹۷ و به کارگیری روش های هیدروشیمایی، تحلیل عاملی (PCA) و خوشه بندی سلسله مراتبی(AHC) سعی شده است عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی چشمه ها شناسایی گردد. عامل اول موثر متغیرهای هدایت الکتریکی، Na، Cl، K، Ca، Mg، As و Cd را در برمی گیرد، این عامل ناشی از برهمکنش مواد آبخوان و آب می باشد، همچنین همبستگی بالا بین یون های اصلی و آرسنیک و کادمیوم نشان میدهد این عناصر منشا واحدی دارند. عامل دوم متغیرهای SO۴ ، NO۳ وS را در برمی گیرد. با توجه به نتایج آنالیز TOC این عامل را می توان ناشی از نفوذ شورابه های نفتی دانست. برای دسته بندی چشمه های مورد مطالعه از دو روش دیاگرام پایپر و خوشه بندی سلسله مراتبی Q-mode استفاده شد. دیاگرام پایپر این چشمه ها را در سه گروه و روش خوشه بندی سلسله مراتبی Q-mode با در نظر گرفتن پارامترهای بیشتر، چشمه های گوگردی در چهار گروه تفکیک کرد.

کلیدواژه ها:

چشمه های گوگردی ، تحلیل عاملی ، خوشه بندی سلسله مراتبی ، سازند گچساران ، شورابه نفتی