بررسی فرونشست زمین ناشی از تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی با استفاده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری: مطالعه موردی استان قزوین

برداشت بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی در کشور سبب افت شدید سطح ­ایستابی آبخوان و از بین رفتن لایه­های آبدار زمین گردیده است که از آثار آن پدیده فرونشست می­باشد. دقیق­ترین راه برای آسیب­شناسی پدیده فرونشست، عملیات صحرائی است که بسیار پرهزینه و زمان بر است. از این رو امروزه از روش جدید داده­های سنجش از دور استفاده می­شود که ابزاری قدرتمند، ارزان و با دقت مناسب جهت سنجش بزرگ مقیاس و سریع فرونشست می­باشد. هدف از این پژوهش، اندازه­گیری میزان فرونشست استان قزوین با استفاده از روش تداخل­سنجی تفاضلی راداری و سنجش اثرات تخلیه آب­زیرزمینی و لایهبندی خاک بر این پدیده است. جهت ارزیابی بلندمدت فرونشست از  ترکیب داده­های ماهواره­های Envisat،  Alos Palsarو Sentinel از سال­های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷ استفاده شده است. تغییرات تراز سطح­ ایستابی آبخوان قزوین نیز با استفاده از داده­های ۱۸۰ چاه مشاهده ای مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش میانگین سالانه فرونشست سال­های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷ در محدوده آبخوان قزوین ۹/۳۹ میلیمتر و در استان قزوین این مقدار کمتر و حدود ۳۳ میلیمتر بوده است. با مشاهده محدوده فرونشست در سطح استان قزوین دیده شد بیشترین فرونشست­ها در محدوده آبخوان رخ داده است و در آنجا ضخامت لایه­ ریزدانه بیشتر بوده است. همچنین بیشینه فرونشست مربوط به شمال بویین زهرا و مرز تاکستان می­باشد که بیشترین تخلیه آب ­زیرزمینی و سطح زیر کشت را دارا هستند. در نهایت نتایج این پژوهش همبستگی بین افت سطح ایستابی و ضخامت لایه ریزدانه با وقوع پدیده فرونشست در استان قزوین را نشان داده است.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، تداخل سنجی تفاضلی راداری ، تغییرات سطح ایستابی ، ضخامت لایه ریز دانه ، استان قزوین