شناسایی و تحلیل پیشران های موثر بر توسعه پایدار روستایی با تاکید بر کاربرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان مریوان)

در هر منطقه ای؛ روندها، اتفاقات و عوامل کلیدی که از آنها به عنوان پیشران، یاد می شود؛ وجود دارند که در شکل گیری وضع موجود پایداری توسعه اثرگذار بوده و می توانند بر وضعیت آینده شرایط پایداری توسعه منطقه نیز، اثرگذار باشند. بر این اساس، شناسایی و عکس العمل در برابر این پیشران ها، نیازمند اتخاذ روش مطالعه مبتنی بر آینده پژوهشی است که بتواند پیچیدگی ها و نحوه عملکرد آ‎نها را شناسایی، درک و تحلیل نماید. در این راستا نیز، پژوهش کاربردی حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده نگرانه درپی شناسایی مهمترین پیشران هایی است که بر توسعه پایدار روستایی شهرستان مریوان استان کردستان، اثرگذار خواهند بود. بدین منظور، در ابتدا با بهره گیری از تکنیک دلفی و با حضور ۲۲ نفر از متخصصان، کارشناسان و مسئولین که به صورت هدفمند انتخاب شدند؛ عوامل اصلی شناسایی و سپس با بهره گیری از نرم افزار MicMac، روابط و نحوه اثرگذاری و اثرپذیری آنها، پیشرانهای موثر مشخص گردید که در نهایت؛ نتایج نشان داد که از میان ۴۴ عامل اصلی شناخته شده از مقیاس ملی تا محلی؛ ۱۴ عامل اصلی در ناحیه ۱ یا اثرگذار، ۱۲ عامل در ناحیه ۲ یا دووجهی، ۴ عامل در ناحیه تنظیمی، ۵ عامل در ناحیه مستقل و ۹ عامل نیز، در ناحیه خروجی صفحه پراکنش ماتریس تاثیرات، قرارگرفتند تا با این شیوه پیچیده توزیع، بتوان به وضعیت توسعه آینده منطقه در مسیر توسعه ناپایدار و مبهم، پیبرد. در شکل گیری و تداوم این وضعیت نیز به ترتیب؛ پیشران های تجمع یافته در شاخص های مدیریتی- نهادی و اقتصادی با بیشترین اثرگذاری، عمل خواهند کرد. عوامل ناپایدارکننده تجمع‎یافته در شاخص مدیریتی-نهادی که به لحاظ کمی نیز، بیشترین مقدار از پیشران های موثر بر ناپایداری توسعه روستاهای منطقه را در بر می گرفتند؛ به لحاظ کیفی نیز، بیشترین نقش را در وضعیت مبهم توسعه منطقه دارا خواهند بود.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، آینده پژوهشی ، پیشران ها ، نواحی روستایی شهرستان مریوان