ارزیابی عملکرد و واکنش ارقام سویا به نپوویروس ها، و تاثیر احتمالی نپوویروس ها بر عارضه اختلال در غلاف بندی سویا
محل انتشار: مجله پژوهش های تولید گیاهی، دوره: 29، شماره: 4
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JOPP-29-4_009
تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1401
چکیده مقاله:
سابقه و هدف : سویا گیاهی متعلق به تیره بقولات و از مهم ترین دانه های روغنی در جهان است. استان های شمالی ایران عمده ترین مناطق کشت سویا در کشور می باشند اما در طی سالیان متمادی عارضه ای با نام اختلال در غلاف بندی سویا منجر به کاهش محصول در این مناطق شده و تا ۱۰۰ درصد خسارت وارد کرده است. عارضه اختلال در مزارع دیر کاشت شدیدتر است و با علایمی از قبیل سبز ماندن بوته ها، تجمع گل ها و غلاف ها، غلاف های غیرطبیعی، سوختگی جوانه و عدم تشکیل دانه در غلاف همراه است. مطالعات قبلی حاکی از نقش احتمالی ویروس ها در بروز عارضه اختلال بوده است. این تحقیق به منظور بررسی نقش نپوویروس ها بر عملکرد و ارقام سویا، و نقش احتمالی آنها در بروز عارضه اختلال درغلاف بندی سویا انجام شد.مواد و روش ها : به منظور بررسی نقش احتمالی نپوویروس ها در بروز عارضه اختلال، تعداد۷۷۰ نمونه سویا قبل و بعد از بروز عارضه اختلال از استان گلستان جمع آوری گردید و حضور نپوویروس ها توسط آزمون های الایزا و RT-PCR مورد بررسی قرارگرفت. بررسی واکنش سویا نسبت به ویروس های مورد مطالعه و عارضه اختلال، در گلخانه و شرایط طبیعی انجام شد. در گلخانه دو رقم کتول و سامان در مرحله ۴ تا ۶ برگی به صورت مکانیکی مایه زنی شدند. برای مقایسه واکنش ارقام به ویروس های مورد بررسی و عارضه اختلال در شرایط مزرعه، آزمایشی به صورت طرح اسپیلت پلات با سه فاکتور استفاده از توری جهت جلوگیری از فعالیت آفات، مایه زنی ویروس و ارقام سویا در سه تکرار و در دو سال پیاپی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان انجام شد. نپوویروس ها در کرت های خاص روی بوته های سویا در مرحله ۴-۶ برگی مایه زنی شدند. جهت اطمینان ازآلودگی گیاهان به ویروس های تلقیح شده، از آزمون های ELISA و RT-PCR استفاده گردید و شاخص های رشد در مرحله رشد فیزیولوژیکی اندازه گیری شد. آنالیز داده ها با آزمون واریانس دو طرفه (ANOVA)، و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD در سطح اطمینان ۵ درصد، و با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه ۱۶) انجام گردید.یافته ها : مقایسه فراوانی ویروس ها در بوته های دارای عارضه و فاقد عارضه، ارتباط معنی داری بین ویروس های مورد بررسی و عارضه اختلال در غلاف بندی نشان نداد. مایه زنی ویروس ها در بوته های سویا در گلخانه سبب بروز علایمی به صورت کلروز، کوتولگی بوته ها و نکروز سیستمیک شد اما علایم مشخص عارضه اختلال از قبیل ریزش شدید گل ها، گلدهی مجدد بوته ها و سبزماندن بوته ها ایجاد نگردید. در آزمایش اجرا شده در شرایط طبیعی، عارضه اختلال در همه ارقام مورد مطالعه مشاهده شد اما میزان وقوع آن در میان ارقام مختلف، متفاوت بود و رقم ویلیامز دارای کمترین میزان اختلال درغلاف بندی در همه تیمارها بود. بیشترین و کمترین میزان شاخص های رشدی به ترتیب در تیمار عدم مایه زنی ویروس و استفاده از توری، و تیمار مایه زنی ویروس و عدم استفاده از توری مشاهده شد. مایه زنی مکانیکی ویروس ها برروی ارقام مختلف سویا اگرچه سبب کاهش شاخص های رشدی و کاهش عملکرد سویا گردید لیکن در ایجاد غلاف های دارای اختلال، تاثیرمعنی داری نداشت. در تیمارهایی که کنترل آفات مکنده صورت نگرفته بود وقوع عارضه اختلال به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. نتیجه گیری : مایه زنی ویروس ها در بوته های سویا در گلخانه و شرایط طبیعی سبب بروز عارضه اختلال درغلاف بندی نگردید. ویروس ها در بوته های سویا به دلیل تنشی که به گیاه سویا وارد می آورند موجب کاهش شاخص های رشدی و تشدید عارضه می گردند اما احتمالا نمی توانند به تنهایی عامل بروز عارضه اختلال باشند. عارضه اختلال در تیمارهایی با عدم کنترل آفات مکنده به طور معنی داری بیشتر بود و لذا نقش آفات مکنده، موثر و مهم تلقی گردید.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سمیرا شاملی
نویسنده مسئول، محقق و دکتری بیماری شناسی گیاهی، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران
نوح شهرآیین
استاد بخش تحقیقات ویروس شناسی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمدرضا صفرنژاد
استاد بخش تحقیقات ویروس شناسی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :