ارزیابی طرح های ساماندهی رودخانه با استفاده از مدلMIKE۱۱ مطالعه ی موردی: زرینه رود در حومه ی شهر شاهین دژ

رودخانه ها سیستمی کاملا پویا بوده و الگوی مورفولوژیک آن ها به طور پیوسته در طول زمان تغییر می کند. ازاین رو با بررسی رفتار هیدرولوژیکی و هیدرولیکی آن اهمیت طرح های ساماندهی، کنترل سیلاب و هرگونه تغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه های هیدرولیک جریان می­شود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق شرایط هیدرودینامیکی بازه­ی بالادست و پائین دست سازه پل وحدت در شهر شاهین­دژ آذربایجانغربی به طول یک کیلومتر با نرم افزار MIKE۱۱ در شرایط موجود و سناریوهای مختلف متاثر از عملیات ساماندهی شبیه­سازی گردید. در شرایط موجود (پل با دهنه ۱۲۰ متری)، به ازای دوره­ی بازگشت ۲۵ سال رودخانه (دبی ۱۲۰۰مترمکعب بر ثانیه)، سطح آب بالاتر آمده و سواحل اطراف در معرض خطر سیل قرار می گیرد. با عملیات ساماندهی و تعریض پل به دهنه­ی ۳۰۰ متری، علاوه بر آزادسازی حدود ۹۰ هکتار از اراضی مجاور در دو سمت رودخانه، مقادیر سطح جریان و به تبع آن تراز سطح آب در حدود ۶۵ سانتی متر کاهش داشته که باعث افزایش ظرفیت میزان آبگذری رودخانه (در حدود ۱۱۵ هزار مترمکعب) در محدوده­ی مورد نظر خواهد شد. ضمنا میزان خطای برآورد حجم جریان ( REV ) و میزان خطای نسبی در دبی اوج ( REQP ) برای شرایط ساماندهی به ترتیب برابر ۱۹۷/۰ و ۷۹۲/۱ درصد بوده که در حدود ۰۶۸/۰ و ۸۲/۲ درصد نسبت به شرایط موجود کاهش داشته که بر اساس دامنه­ی شاخص های آماری، تناسب کاملی بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده وجود داشته است. این مقادیر نشانگر تاثیر بالقوه عملیات ساماندهی رودخانه در آبگذری و روندیابی جریان است.

کلیدواژه ها:

شبیه سازی ساماندهی رودخانه ، زرینه رود ، تراز سطح آب سیلاب ، شبیه سازی پل با عرشه