استخراج منحنی فرمان پهنه بندی ریسک سیلاب مطالعه ی موردی: رودخانه ی باراندوزچای ارومیه

مقاله با جریان سیل به­طور عمده ناشی از رواناب سطحی است که حاصل خصوصیات بارش و حوضه­ی آبریز است که در این میان، تاثیر پوشش گیاهی در کاهش جریان سیل حوضه های کوچک، کم تر از حوضه­های با مساحت زیاد می باشد. اولین گام در مطالعات اقتصادی طرح های مدیریت سیلاب، تهیه­ی نقشه های پهنه بندی سیل است. در این مقاله، رودخانه­ی باراندوزچای به عنوان رودخانه ای دائمی در حوضه­ی آبریز دریاچه­ی ارومیه که در معرض بارش های با شدت بالا قرار دارد، جهت پهنه بندی سیلاب دبی های حداکثر لحظه ای سالانه بین سال­های آبی ۲۰۱۳-۱۹۷۴ برای بازه­ی ۳ کیلومتری بین دو ایستگاه اندازه­گیری در بالادست بی بکران و پایین دست دیزج در مسیر رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. برای روندیابی هیدرولیکی سیل، ضریب زبری مانینگ مناسب، حاصل از متوسط گیری از ضرایب به مقادیر ۰۳۲۵/۰ بالادست و ۰۳۰۱/۰ پایین دست، در نرم افزار  HEC-RAS اجرا شده است. نتایج حاصل که شامل استخراج رقوم خطوط پهنه ها به کمک روش ماسکینگام-کونژ به ازای سیلاب های با دوره های بازگشت متفاوت می باشد. با تبدیل نتایج به ریسک متناظر هر دوره­ی بازگشت جهت ترسیم پهنه، از طریق الحاقیه Arc-Map HEC-geo-RAS وارد نرم افزار شده است تا پهنه های سیل مشخص شوند. خطوط هم ریسک به ازای دوره های ۲ الی ۷۵ سال ترسیم گردید که بیش ترین مساحت تحت پوشش سیلاب متعلق به دوره­ی بازگشت ۱۰۰۰ ساله به مقدار ۳۴/۹۷ هکتار بوده که دارای بیش ترین ریسک به مقدار ۵۸/۶۳% با عمر مفید ۳ سال است. منحنی فرمان به کمک مساحت های تحت پوشش سیلاب در دوره های بازگشت متفاوت و عمر مفید متفاوت از فرمول ریسک به دست آمد که منجر به استخراج فرمول کلی مساحت-دوره-ریسک گردید.

کلیدواژه ها:

منحنی فرمان ، خطوط هم ریسک ، ماسکینگام کونژ ، باراندوزچای