اثر مدیریت آبیاری و کود فسفر بر عملکرد و برخی صفات زراعی دو رقم برنج

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش پایداری در کشت برنج، استفاده درست از آب آبیاری و ارقام مورد کشت می­باشد. این پژوهش با هدف اثر مدیریت آبیاری و سطوح مختلف کود فسفر بر عملکرد و برخی صفات زراعی برنج در دو رقم هاشمی و گیلانه در استان گیلان انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش به صورت کرت­های دوبارخرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان واقع در روستای کته­شال (در محدوده عرض جغرافیایی ´۱۲°۳۷ شمالی و طول جغرافیایی ´۰۱°۵۰ شرقی با ارتفاع متوسط ۲/۳۴ متر از سطح دریا) اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه در این تحقیق شامل رقم (برنج هاشمی و گیلانه) به عنوان عامل اصلی، فواصل آبیاری (غرقاب پیوسته، و متناوب با فاصله ۵ و ۱۰ روز) به عنوان عامل فرعی و میزان کود شیمیایی فسفر از نوع سوپرفسفات تریپل (۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی- فرعی بود.یافته­ ها: یافته نشان داد که اثرات ساده عوامل و اثرات متقابل دو و سه عاملی آن­ها بر عملکرد شلتوک و آب نسبی برگ در سطح ۱ درصد و بر شاخص­کلروفیل در سطح ۵ درصد معنی ­دار بود. مطابق اثر متقابل مدیریت آبیاری و کود مصرفی و رقم، بیشترین عملکرد شلتوک در سال اول، در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری ۵ روز و در سطوح کودی ۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب ۵۳۶۲ و ۵۱۰۴ کیلوگرم در هکتار بود و در سال­دوم، در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری ۵ روز در سطوح کودی ۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب با میانگین ۵۳۵۵ و ۵۱۰۴ کیلوگرم در هکتار به ­دست آمد. بیشترین آب ­نسبی ­برگ در سال اول در رقم گیلانه و در فواصل آبیاری ۵ روز با مصرف کودی ۵۰ کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین ۶۴/۰ و در سال دوم، در رقم­ گیلانه و فواصل آبیاری ۵ روز با سطوح کودی ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین ۶۶/۰ بود. بر اساس اثر متقابل مدیریت آبیاری، کود مصرفی و رقم، بیشترین کلروفیل­متر در سال ۹۶، در رقم گیلانه و در مدیریت ۵ روز و در سطوح کودی ۵۰ کیلوگرم فسفر در هکتار با میانگین ۷/۴۱ بود. در سال ۹۷، بیشترین کلروفیل­متر در رقم هاشمی و مدیریت غرقاب و با مصرف ۵۰ کیلوگرم کود فسفر، با میانگین۷/۴۰ به دست آمد. بیشترین شاخص سطح برگ در سال ۹۶ و ۹۷، در رقم گیلانه و در مدیریت آبیاری ۵ روز با مصرف کودی ۷۵ کیلوگرم فسفر در هکتار به ترتیب با میانگین ۲/۴ و ۴/۴ مشاهده شده است.نتایج: اثر متقابل آبیاری، کود و رقم در سال­های مورد مطالعه نشان داد که در هر دو رقم گیلانه و هاشمی، بیشترین عملکرد شلتوک در سطوح کودی ۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار بود. براساس نتایج و با ملاک قرار دادن عملکرد شلتوک، استفاده از رقم گیلانه با فواصل آبیاری ۵ روز و سطوح کودی ۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار به عنوان مناسب­ترین شرایط برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

آب نسبی برگ ، اوره ، سرعت رشد گیاه ، شلتوک ، کلروفیل