بررسی تجربی و عددی توزیع رطوبت خاک در آبیاری قطره ای زیر سطحی در خاک های لایه ای مسطح و شیب دار

در پژوهش حاضر الگوی توزیع رطوبت خاک تحت آبیاری با قطره­چکان­های زیر سطحی در خاک د­و ­لایه و در دو حالت زمین مسطح و شیب­دار از طریق انجام آزمایش­های مزرعه­ای بررسی و اثرات شرایط شیب زمین و لایه­ای بودن خاک به­طور منفرد و توام بر الگوی خیس­شدگی خاک بررسی شد. مقایسه­ها بین نیمرخ­های رطوبتی مشاهداتی در خاک­های مسطح و شیب­دار، بیان­گر این موضوع بود که با افزایش مدت آبیاری نیمرخ رطوبتی ایجاد شده در خاک­های شیب­دار با نیمرخ حاصل در خاک­های مسطح تطابق بیشتری می­یابد. نتایج گویای این موضوع بود که با افزایش مدت پخش آب اثر غیر همسان بودن خاک کاهش پیدا می­کند. به­دلیل بالا بودن هدایت هیدرولیکی لایه پایینی، با رسیدن رطوبت به مرز لایه­ها جبهه رطوبتی دارای شکست گردیده، گسترش رطوبت در جهت عمودی بیشتر شده و شکل پیاز رطوبتی به­صورت بیضی بود. از نرم­افزار هایدروس دو بعدی برای شبیه­سازی جبهه رطوبتی برای شرایط مشابه با آزمایش­های صحرائی استفاده شد. به­منظور برآورد دقت نرم­افزار، فاصله شعاعی جبهه رطوبتی مشاهداتی و شبیه­سازی شده از محل قطره­چکان در زاویه­های مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. بر این اساس معیارهای جذر میانگین مربعات خطا ۴۷/۲ سانتی­متر، ضریب همبستگی ۸۲/۰ و ضریب کارآیی مدل ۲۴/۰ حاصل گردید. معیارهای مذکور در خاک دو لایه­ای شیب دار نیز به­ترتیب برابر ۰۳/۴ سانتی­متر، ۷۵/۰ و ۳۶/۰ محاسبه شد. در کل این نتایج قابلیت خوب نرم­افزار هایدروس در شبیه­سازی حرکت آب در شرایط مورد مطالعه تایید نمود.

کلیدواژه ها:

آبیاری قطره ای زیر سطحی ، الگوی خیس شدگی ، خاک دولایه شیبدار ، نرم افزار هایدروس