تاثیر فسفر بر غلظت سرب و روی در ریشه برنج و تشکیل کانی های حاوی آن ها در یک خاک آهکی آلوده

برای بررسی تاثیر فسفر (P) و آلودگی سرب (Pb) و روی (Zn) بر غلظت Pb، Zn و P ریشه و تشکیل کانی پیرومورفایت (Pb۵(PO۴)۳Cl,F,OH) در یک خاک آهکی، آزمایشی به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی و با عامل های Pb در چهار سطح (۰، ۲۰۰، ۴۰۰ و ۸۰۰ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک از منبع Pb(NO۳)۲)، Zn در سه سطح (۰، ۲۵ و ۲۵۰ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک از منبع ZnSO۴.۷H۲O) و P در سه سطح (۰، ۵۰ و ۵۰۰ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک از منبع Ca(H۲PO۴).۲H۲O) و با سه تکرار در شرایط گلخانه ای و آزمایشگاهی اجرا شد. در پایان دوره رشد گیاه برنج، غلظت Pb، Zn و P ریشه اندازه­گیری شد. تشکیل کانی پیرومورفایت در تیمار ۸۰۰ میلی­گرم Pb و ۵۰۰ میلی­گرم P و ۲۵۰ میلی­گرم Zn بر کیلوگرم خاک به روش تجزیه با پراش پرتو ایکس (XRD) بررسی شد. نتایج نشان داد که مصرف کود P، غلظت Pb و Zn ریشه برنج را به­طور میانگین به­ترتیب حدود ۱۵ و ۲ درصد کاهش داد. افزودن Zn غلظت Pb و P ریشه را به­طور میانگین به­ترتیب حدود ۱۳ و ۶ درصد کاهش داد. نتایج تجزیه XRD نشان­دهنده تشکیل کانی کلروپیرومورفایت با بلورینگی کم در خاک بود. همچنین، در خاک های آلوده به Pb و Zn، مصرف کود P از طریق تشکیل رسوب ترکیب های مختلف Pb، Zn و P می تواند پویایی و زیست فراهمی این فلزها و جذب آن­ها به­وسیله گیاه را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

برنج ، پیرومورفایت ، سرب ، روی ، فسفر