بررسی آزمایشگاهی عملکرد صفحات مثلثی بر توپوگرافی بستر در رودخانه های مستقیم

آبشکن­ها از جمله سازه­هایی هستند که برای حفاظت سواحل و ساماندهی رودخانه­ها بکار می­روند. آنها معمولا به شکل دیواره مستطیلی و عمود بر جریان می­باشند. توسعه آبشستگی در دماغه آنها متاسفانه عامل تخریب سازه است. علاوه بر این محدوده رسوبگذار بین آبشکن ها و نیز افزایش سرعت جریان در میانه مجرا، بدلیل انسداد زیاد، از جمله عواملی هستند که مشکلاتی را برای زندگی آبزیان رودخانه فراهم می کند. صفحات مثلثی از جمله سازه­هایی است که مشکلات مربوط به آبشکن­های مستطیلی در آنها حداقل می­باشد. بررسی عملکرد صفحات مثلثی بر تغییرات توپوگرافی بستر در شرایط مختلف جریان هدف اصلی این مقاله است. برای این منظور آزمایش­هائی در یک فلوم مستقیم برای شرایط مختلف جریان (پنج عدد فرود ۱۸/۰، ۲/۰، ۲۲/۰، ۲۴/۰ و ۲۶/۰) با نصب صفحات مثلثی به ازای زاویه ۳۰ درجه و فاصله ۴ برابر طول موثر سازه انجام گردید. در انتهای هر آزمایش توپوگرافی بستر توسط متر لیزری برداشت گردید. نتایج نشان داد که، ابعاد هندسی چاله آبشستگی در آبشکن­های مستطیلی بزرگتر از صفحات مثلثی می باشد بگونه­ای که بطور متوسط طول و عمق چاله آبشستگی در آبشکن­های مستطیلی به ترتیب ۳/۱ و ۵/۱ برابر در صفحات مثلثی است. در ضمن فاصله بیشینه عمق آبشستگی از ساحل در صفحات مثلثی حدود ۴۰% بیشتر از آبشکن­های مستطیلی است که این یک مزیت برای صفحات مثلثی محسوب می­شود.

کلیدواژه ها:

آبشستگی ، آبشکن ، سواحل رودخانه ، صفحات مثلثی