تاثیر حشره کش های اسپیروتترامات و کلرپایرفوس بر واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید Aenasius bambawalei Hayat

شپشک آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis Tinsley آفتی چندین­خوار است که از دهه اول قرن بیستم به تهدیدی جدی برای کشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری جهان تبدیل شده است. Aenasius bambawalei Hayat یک انگل واره داخلی است که پوره­های سن سوم P. solenopsisرا انگلی می­کند. در این پژوهش واکنش تابعی این پارازیتوئید تحت تاثیر دوز زیرکشنده سموم اسپیروتترامات و کلرپایرفوس روی پوره­های سن سوم شپشک آردآلود پنبه در دمای ۱ ± ۲۷ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ± ۶۵ درصد و دوره روشنایی به تاریکی ۱۰ :۱۴ ساعت بررسی شد. تراکم­های استفاده شده پورهای سن سوم شپشک آردآلود ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲ و ۶۴ عدد بود. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که واکنش تابعی در هرسه تیمار شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس از نوع دوم بود. نرخ جستجوگری (a) زنبور در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات وکلرپایرفوس به ترتیب ۲۶۰۹/۰، ۱۱۰۷/۰ و ۰۵۵۶/۰ بار در ساعت محاسبه شد، که این نرخ در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایروفوس به ترتیب ۵۷% و ۷۸ %کمتر از شاهد بود. زمان دستیابی (Th) در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس به ترتیب ۰۱۸/۵، ۳۳۵/۶ و ۳۹۰/۹ ساعت محاسبه شد. در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایروفوس زمان دستیابی به ترتیب حدود ۲۶ % و ۸۷ % بیشتر از تیمار شاهد بود. نرخ دستیابی نیز در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس به ترتیب ۶۳/۴، ۲۸/۳ و ۵۵/۲ پوره میزبان تعیین شد که در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایرفوس ۳۱ % و ۴۵ % کمتر از شاهد بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که حشره کش­های اسپیروتترامات و کلرپایرفوس حتی در دوزهای کم دارای تاثیر منفی روی رفتار واکنش تابعی زنبور بوده و می توانند باعث اختلال در کنترل بیولوژیک شوند.

کلیدواژه ها:

شپشک آردآلود پنبه ، نرخ جستجوگری ، زمان دستیابی ، Encyrtidae ، غلظت زیرکشنده