کاربرد واکنش بویایی دشمنان طبیعی در انتخاب گونه مناسب برای کنترل بیولوژیک: بررسی مقایسه ای زنبورهای Trichogramma evanescens West و T. brassicae Bezd.

واکنش بویایی و ویژگی­های زیستی دو گونه زنبور Trichogramma evanescens (Te) و T. brassicae (Tb) در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. تیمارها شامل تخم کرم گلوگاه انار و قطعات سالم و آلوده تاج، دانه و پوست میوه انار و برگ سالم و له شده درخت انار بود. دستگاه بویایی سنجی شامل یک لوله شیشه­ای دو شاخه (Y شکل) با زاویه ۳۰ درجه بود. برای هر تیمار ۹۰ عدد زنبور ماده جفتگیری کرده با طول عمر ۲۴–۰ ساعت در سه تکرار (۳۰ زنبور) در نظر گرفته شد. به منظور بررسی ارتباط احتمالی بین قدرت بویایی زنبورها و کارایی آن­ها، ویژگی­های زیستی هر یک از این دو گونه روی تخم کرم گلوگاه با استفاده از رویکرد جدول زندگی دوجنسی بررسی شد. نتایج بویایی­سنجی نشان داد حشرات کامل زنبور ماده و جفتگیری کرده Te به طور معنی­داری به بوهای تخم کرم گلوگاه، تاج و دانه انار سالم و آلوده جلب می شوند. در حالی که، زنبور Tb به هیچ کدام از تیمارها در مقایسه با هوای تمیز به­طور معنی­دار پاسخ نداد. نتایج بررسی ویژگی­های زیستی مشخص کرد افراد نر (۷۰/۱۰ روز) و ماده (۵۲/۱۰ روز) زنبور Te به­طور معنی­داری نسبت به افراد نر (۲۰/۱۱ روز) و ماده (۹۵/۱۰ روز) زنبور Tb دوره رشدی نابالغ کوتاه تری داشتند. طول عمر زنبورهای ماده Te و Tb به ترتیب ۳ و ۲ روز به­دست آمد. نرخ خالص تولید مثل و نرخ ذاتی افزایش جمعیت در زنبورهای Te و Tb به ترتیب ۵۶/۱۶ فرد نتاج و ۲۳۳۷/۰ روز۱– و ۲۰/۱۵ فرد نتاج و ۲۲۲۰/۰ روز۱– برآورد شد. نرخ تبدیل میزبان به تخم پارازیتویید (Qp) در هر دو گونه زنبور معادل یک بدست آمد. در سایر پراسنجه­ها نیز گونه T. evanescens نسبت بهT. brassicae برتری نسبی داشت. در این مقاله، امکان کاربرد روش بویایی سنجی به­جای بررسی های زمان­بر تعیین ویژگی­های غالبا متغیر زیستی برای انتخاب دشمن طبیعی مناسب، مورد  بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

بویایی سنجی ، ویژگی های زیستی ، Trichogramma ، کرم گلوگاه انار ، کنترل بیولوژیک