کاربرد روش PCAدر ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین (مطالعه موردی: حوزه زیارت استان گلستان)

کیفیت بصری سیمای محیط یکی از منابع مهم ملی، میراث فرهنگی و طبیعی است که زیبایی اش تحسین می شود. خصوصیات بصری سهم مهمی در هویت ناحیه و حس مکان دارد، به لذت بردن مردم از محیط طبیعی و مصنوع اطرافش کمک می کند و سبب جذب سرمایه گذاری و پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی منطقه می شود. شناخت عوامل و معیارهای موثر در کیفیت بصری سیمای سرزمین به منزله ابزار مناسب برای ارزیابی و مکان یابی مناطق دارای ارزش زیبایی شناختی می تواند مدیران و برنامه ریزان را در انتخاب لکه های حفاظتی و مدیریت موثر سیماهای دارای ارزش بصری یاری رساند. حوزه زیارت استان گلستان نیز با توجه به مواهب زیبایی شناختی آن به منزله یکی از قطب های اکوتوریسمی استان مطرح است. هدف این مطالعه تعیین مهم ترین معیارهای عینی و ذهنی موثر در ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین حوزه زیارت است، برای این منظور روش تحلیل مولفه های اساسی با استفاده از داده های پرسش نامه ای به کار گرفته شد. نتایج نشان دادند که از بین ۱۵ معیار ذهنی استفاده شده در این پژوهش ۵ معیار پیچیدگی، بافت، تنوع رنگ، منظره پیش روی بازدیدکننده و پاکیزگی محیط و از بین ۸ معیار عینی ۳ معیار تنوع تراکم پوشش گیاهی، قابلیت دید آبشار و قابلیت دید نقاط پرتنوع دارای بیشترین اهمیت اند. با توجه به قابلیت کاهش ابعاد داده ها و انعطاف پذیری روش تحلیل مولفه های اساسی، این روش در علوم محیط زیستی نیز می تواند کاربرد وسیعی داشته باشد. این روش را می توان در محیط های مختلف با توجه به شرایط محیطی خاص آن منطقه به کار برد و مهم ترین معیارهای تاثیرگذار را تفکیک کرد. با بهره گیری از نتایج این پژوهش می توان پرسش نامه های مطالعاتی از این قبیل را با پرسش های کمتری شکل داد. بنابراین، مدیران مناطق گردشگری می توانند با صرف هزینه و وقت کمتر به شناخت کیفیت بصری مکان مورد نظر دست یابند.

کلیدواژه ها:

landscape visual quality assessment ، objective and subjective criteria ، Principal Component Analysis (PCA) ، ziarat watershed