تاثیر مقادیر و زمان قطع آب آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ارقام گندم در روش آبیاری بارانی

برای بررسی اثر درصد آب مصرفی و زمان قطع آب آبیاری در روش آبیاری بارانی بر میزان عملکرد و کارآیی مصرف آب در ارقام مختلف گندم، آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرت های نواری دو بار خرد شده (Strip Split Plot) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال­های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایستگاه طرق، در سه تکراربه اجرا درآمد.  تیمارهای مربوط به سطوح آب آبیاری (۷۰، ۸۵، و ۱۰۰ درصد نیاز آبی کامل) در کرت های عمودی و تیمارهای مراحل قطع آبیاری (بدون قطع آبیاری- آبیاری کامل، قطع آب در مرحله ساقه رفتن، و قطع آب در مرحله گرده افشانی) در کرت های افقی قرار گرفتند.  همچنین، سه رقم الوند، توس، و گاسکوژن درکرت های فرعی آزمایش، به عنوان رقم های مورد بررسی، انتخاب شدند.  عملکرد گندم در سه سطح آبیاری ۷۰، ۸۵، و ۱۰۰ درصد به ترتیب برابر با ۳۱۸۲، ۴۶۳۹، و ۴۷۴۸ کیلوگرم در هکتار به دست آمد.  از نظر آماری تفاوت معنی داری بین عملکرد دو تیمار ۸۵ و ۱۰۰ درصد دیده نمی­شود.  بیشترین میزان کارآیی مصرف آب با ۸۴۹/۱ کیلوگرم به ازای هر مترمکعب در تیمار ۸۵ درصد آب مصرفی به دست آمده است.  آبیاری کامل (بدون قطع آبیاری) با عملکرد ۴۵۵۷ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را نشان می دهد.  عملکرد در تیمار قطع آب در مرحله ساقه رفتن و گرده افشانی به ترتیب برابر با ۴۱۹۵ و ۳۸۱۷ کیلوگرم در هکتار است.  بین دو تیمار آبیاری کامل و قطع آب در مرحله ساقه رفتن اختلاف معنی­دار دیده نمی شود.  قطع آب در مرحله ساقه رفتن بیشترین میزان کارآیی مصرف آب را دارد (۷۷۸/۱ کیلوگرم به ازای هر مترمکعب).  رقم الوند بیشترین عملکرد (۴۴۴۷ کیلوگرم در هکتار) و کارآیی مصرف آب (۷۱۸/۱ کیلوگرم به ازای هر مترمکعب) را دارد.  نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با در نظر گرفتن میزان عملکرد، میزان آب مصرفی، و کارآیی مصرف آب هرگاه کمبود آب جدی نیست آبیاری کامل و در زمان مواجه با کمبود آب، سطح ۸۵ درصد آب مصرفی و نیز قطع آب در مرحله ساقه رفتن قابل توصیه است.

کلیدواژه ها:

آبیاری بارانی ، رقم ، قطع آب ، کم آبیاری ، گندم