استخراج پکتین به روش پیش هیدرولیز از تفاله برخی از ارقام تجارتی چغندرقند

پکتین به ­علت دارا بودن خاصیت تغلیظ کنندگی به­ عنوان عامل منعقدکننده در صنایع غذایی به ­­کار می­رود.  تفاله چغندرقند یکی از منابع حاوی پکتین به­شمار می­آید.  با توجه به اهمیت و کاربرد وسیع پکتین در صنایع غذایی و توسعه صنایع جانبی چغندرقند و نیز تاثیر مقدار پکتین موجود در ارقام مختلف چغندرقند در عملیات قندسازی، پژوهش حاضر در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند و موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی به اجرا درآمد.  در این تحقیق ابتدا روش پیش هیدرولیز برای استخراج پکتین به­ کار رفت.  مقدار پکتین موجود در چغندرقند ارقام تجارتی دوروتی، رسول، ۷۱۱۲، Br۱، و Ic  اندازه­گیری شد.  تیمارها شامل: چهار عامل غلظت اسید، دمای هیدرولیز، زمان هیدرولیز، و حجم آب مصرفی برای استخراج پکتین بود.  این تحقیق به­صورت آزمایش فاکتوریل ۳×۳×۲×۳ با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد.  در بین تیمارهای مختلف، مناسب­ترین مقدار پکتین استخراج شده از لحاظ خصوصیات کیفی با دو نوع پکتین با متوکسیل زیاد (HM) و متوکسیل کم (LM) که به عنوان شاهد در نظر گرفته شده بود، مقایسه شد.  نتایج نشان می­دهد که  بهترین شرایط هیدرولیز با اختلاط یک قسمت تفاله خشک با ۵/۲ قسمت اسید کلریدریک ۵ درصد در دمای ۴۵ درجه سانتی­گراد به مدت ۴۸ ساعت به­دست می­آید.  اختلاط تفاله هیدرولیز شده با ۴۵۰ میلی­لیتر آب مناسب­تر از بقیه سطوح آب است.  فاکتورهای کنترل کیفی پکتین استخراجی با روش پیش هیدرولیز شامل بازده استخراج ۹۶/۱۴ درصد، درجه استری شدن ۶۳/۵۸ درصد، میزان گالاکترونیک اسید ۹۲/۶۳، و درجه جانشینی آمید ۹۵/۱۴ به­دست آمد.  مقایسه پکتین به روش پیش هیدرولیز با پکتین استخراجی با روش اسیدی و پکتین تجارتی از لحاظ درجه استری­شدن، گالاکترونیک اسید، و درجه جانشینی آمید نشان می­دهد که درجه استری­شدن با این روش ۱۰ درصد بیشتر از پکتین استخراجی با روش اسیدی ولی از پکتین تجارتی ۱۰ درصد کمتر است.  درصد گالاکترونیک اسید با این روش ۲۰ درصد از پکتین استخراجی با روش اسیدی و ۲۸ درصد از پکتین تجارتی کمتر است.  درجه جانشینی آمید با این روش ۵/۶ درصد از پکتین استخراجی با روش اسیدی و ۵/۷ درصد از پکتین تجارتی بیشتر است.  بنابراین، استنباط می شود که برای استخراج پکتین از تفاله چغندرقند روش پیش هیدرولیز نسبت به روش اسیدی برتری دارد و قابل توصیه است.  ضمنا مقدار پکتین در ارقام ۷۱۱۲ و رسول به­طور معنی­دار بیشتر از ارقام دوروتی، Ic، و Br۱ است.  با توجه به اینکه مقدار پکتین موجود در چغندرقند در عملیات قندسازی عاملی منفی است پیشنهاد می­شود برای ارتقای کیفیت چغندرقند از نظر صنایع قندسازی این صفت مدنظر برنامه­های به­نژادی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

استخراج ، پکتین ، تفاله ، چغندرقند ، هیدرولیز