مسیحیان سغدی و ترک در دستنوشته های تورفان و دون هوانگ

نیکلاس سیمز ویلیامزNicholas Sims-Williamsترجمه از: پورچیستا گشتاسبی اردکانی در پژوهش حاضر اطلاعات به دست آمده از دست­نوشته­ های تورفان و دون­هوانگ درباره مسیحیان سغدی و ترک بررسی می­ شود. نسخه ­های خطی مسیحی مجموعه تورفان اکثرا از ویرانه­ های شوی­پانگ در نزدیکی بولاییق در شمال تورفان کشف شده ­اند. دومین و سومین هیات­ های اعزامی­ تورفانی آلمان، کتابخانه کاملی از نسخ خطی تکه ­تکه شده در این مکان پیدا کردند که از نظر محتوایی یا به دلیل استفاده از خط سریانی، به عنوان متون مسیحی شناسایی شدند. زبان­ اصلی نسخه ­های خطی موجود، سغدی و سریانی است، اما چهل یا پنجاه قطعه به ترکی اویغور و همچنین بخش­هایی از (کتاب) مزامیر به چند زبان دیگر یعنی یکی به فارسی میانه (به خط پهلوی)، یکی دو­زبانه به خط سریانی و فارسی نو (به خط سریانی)، و حتی اولین سطر یک مزمور به زبان یونانی به عنوان توضیحی برای ترجمه آن به سغدی وجود دارد. تعداد بسیار کمی از متون مسیحی به زبان­های سریانی، سغدی، ترکی و فارسی در سایر مکان­های واحه تورفان، مانند آستانه، قوچو، قروتقا و تویوق کشف شده است. در این پژوهش نسخه ­های خطی از نظر محتوا و زبان و خطی که با آن نوشته شده است، مورد بررسی قرار گرفته است و اطلاعاتی که درباره مسیحیان سغدی و ترک از این دست­نوشته ­ها کشف شده، ذکر گردیده است.

کلیدواژه ها:

مسیحیان سغدی و ترک ، دست نوشته های تورفان و دون هوانگ ، خط سریانی ، شوی پانگ ، زبان سغدی