چیستی و چرایی عنصر مشهورات در تاریخ نگاری اسلامی

منطق، میزانی است برای سنجش درستی و نادرستی گزاره ها و نظریات علمی عقلی و نقلی ازجمله تاریخ و سیره و حدیث. منطق انواع تاریخ نگاری اسلامی نیز بر اساس عناصر منطقی چون متواترات، مسلمات، مشهورات و... شکل گرفته که از آن میان عنصر مشهورات کاربرد بسیاری در آن داشته است. در پژوهش حاضر که با روش تحلیلی-توصیفی نگاشته شده، پس از آشنایی با مفهوم مشهورات در علوم مختلف، برخی از گزارش های حدیثی- تاریخی مهم را ازلحاظ قیاس منطقی ارائه می دهیم تا هم صحت آن قضایای تاریخی و هم چگونگی کاربرد مشهورات را در آن به شکل علمی بسنجیم و در پی این هدف هستیم تا چیستی و چرایی عنصر مشهورات را در تاریخ نگاری اسلامی و سیره و حدیث مورد ارزیابی کاربردی قرار دهیم. حاصل این پژوهش حاکی از آن است که در تاریخ نگاری اسلامی، مورخان و اهل حدیث قضایا و گزارش های تاریخی خود را دانسته و نادانسته بر اساس مشهورات نوشته و به کاربرده اند؛ گاه به درستی و گاهی به غلط که نادرستی ها معمولا نتیجه ی سوگیری های مذهبی نویسندگان بوده است.

کلیدواژه ها:

تاریخ نگاری اسلامی ، مشهورات ، منطق ، حدیث ، روایات تاریخی