تدوین معیارهای طراحی شهری بیوفیلیک برای ساماندهی بافت مرکزی شهرها

از مهم ترین مشکلات شهرنشینی طی سال های اخیر، کاهش و یا حذف مولفه های زیست محیطی از زندگی شهری هستند که سرمنشا بسیاری از معضلات مختلف به وجود آمده در زیستگاه های شهری می باشند. کاهش کیفیت های زیست محیطی در فضاهای شهری به ویژه در مراکز شهرها، طراحان و برنامه ریزان را بر آن داشت که با ارائه رویکرد های مختلف، سعی در جبران خسارات ناشی از آسیب های وارده به محیط زیست داشته باشند. رویکرد شهرسازی بیوفیلیک یکی از به روزترین و درعین حال جامع ترین طرح های ارائه شده در راستای ساماندهی وضعیت شهرهای گوناگون با درون مایه های طبیعت محور در سرتاسر جهان است که با اتکا به ظرفیت های زیست محیطی شهرها، قدم در راستای ارتقای کیفیت های محیطی آن ها می گذارد. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از منابع نظری موجود در ارتباط با این رویکرد و بررسی تجارب جهانی در این زمینه و با بهره گیری از روش های توصیفی و تحلیل اطلاعات در منابع مدنظر، بر اساس روش کارگروه طراحی اقدام به استخراج معیارهای طراحی شهری بر پایه رویکرد شهرسازی بیوفیلیک در بافت های مرکزی شهرها نماید. بافت مرکزی شهر قزوین به عنوان یکی از کهن ترین فضاهای شهری ایران و همچنین به دلیل برخورداری از فضاهای سبز طبیعی بر جای مانده از باغ های بزرگ شهری در دوران رونق و شکوه پایتختی سلسله پادشاهی صفویه، می تواند به عنوان اولین پایلوت اجرایی این الگو در سطح کشور باشد. همچنین در راستای دستیابی به الگوی طراحی بافت های مرکزی شهری بر اساس رویکرد بیوفیلیک هشت معیار ضروری شامل: فرم، کالبد و ساختار- حمل ونقل و دسترسی- کاربری و فعالیت ها- نظام منظر- نظام آموزشی و افزایش آگاهی افراد- زیست بوم- نظام مدیریت و سیاست گذاری- انرژی- به منظور پیاده سازی در حوزه مداخله از اطلاعات به دست آمده، استخراج شده اند. در انتها نیز، پیشنهادات و راهبردهایی برای پیاده سازی این مولفه ها در بافت های مرکزی شهری و به ویژه حوزه مداخله (محدوده میدان شهدا یا سبزه میدان قزوین و محورهای اطراف آن)، تدوین و ارائه شده اند.

کلیدواژه ها:

Biophilic ، Urban Design ، central texture ، Qazvin