بررسی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روش های آماری چند متغیره در آبخوان دشت اردبیل

کیفیت منابع آبی از اهمیت فراوانی برخوردار است. آلودگی و افت کیفی منابع آب باعث کاهش منابع آب قابل استفاده، فلج شدن توسعه اقتصادی و تهدید سلامت انسان­ها می­شود. در این پژوهش به بررسی و تحلیل کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان دشت اردبیل پرداخته شد. بدین منظور تعداد ۳۲ نمونه از منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل جمع­آوری و غلظت یون­های اصلی، یون­های فرعی و برخی فلزات سنگین اندازه­گیری شد. سپس با استفاده از روش­های آماری چند متغیره شامل ضرایب همبستگی و تحلیل عاملی، اثر عوامل هیدروژئوشیمیایی موثر بر کیفیت آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه تحلیل شد. بر اساس ماتریس همبستگی، غلظت فلزاتی مانند آرسنیک، باریم، اسکاندیم، سیلسیم، روی و وانادیم همبستگی چندانی با یون­های اصلی نشان نداد. لذا می توان نتیجه گرفت ورود این عناصر به آب­های زیرزمینی و آلودگی ناشی از آن به علت فعالیت­های انسانی است. عناصر لیتیم و مولیبدن دارای همبستگی مثبت نسبتا بالایی با یون­های اصلی بودند که این امر، احتمالا مربوط به فعالیت­های زمین­شناسی است. در تحلیل عاملی، تغییرات کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل تحت تاثیر چهار عامل اصلی با مجموع ۳۱/۷۷ درصد از واریانس کل داده­ها قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عامل اول زمین­زاد، عامل دوم و سوم زمین­زاد و انسان­زاد و عامل چهارم فقط انسان­زاد بود.

کلیدواژه ها:

آب های زیرزمینی ، عناصر سنگین ، روش آماری چند متغیره ، آبخوان دشت اردبیل