لزوم اجرای طرح ارتقای توان دفاع زیستی کشور با ایجاد و راه اندازی آزمایشگاه های دانش بنیان تشخیصی سطح ۳ ایمنی زیستی در جهت توسعه پایدار کلان منطقه غرب کشور

همسایگی استان های غربی کشور به ویژه استان کرمانشاه با کشور عراق علاوه بر اهمیت تعاملات و تبعات فرهنگی و اقتصادی بدلیل تکثر اقوام و گروهک ها در شهرهای مرزی، آن را با چالش های امنیتی به ویژه در بحث تقویت پدافند زیستی، فرهنگی و اقتصادی مواجه ساخته است. از اساسی ترین عوامل مربوط به چالش های امنیتی در اینگونه از شهرهای مرزی، فقدان شناسایی کامل فاکتورهای جغرافیایی به ویژه مشخصات توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی در تدوین اصول و راهبردهای پدافند غیرعامل شهری می باشد. استان کرمانشاه بدلیل وجود تکثر اقوام و مذاهب، توپوگرافی منطقه و هم مرز بودن با کشور عراق همیشه مورد نظر دشمن جهت ایجاد خرابکاری و تفرقه افکنی بوده است. تهدیدات بیولوژیک بسیار گسترده و خطرناک است و به دلیل ویژگی های خاص آن بسیار مورد توجه کشورها و یا گروه های تروریستی قرار گرفته است. پس از شیوع ویروس کرونا در چین و گسترش آن به بسیاری از کشورهای جهان، این گمان که این ویروس محصولی آزمایشگاهی است وممکن است از آزمایشگاه های بیولوژیک آمریکا خارج شده باشد، به شدت تقویت شد. به خصوص آنکه چند ماه قبل از شیوع ویروس کرونا در شهر ووهان چین، یک مرکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی ارتش آمریکا موسوم به»فورت دیتریک« در ایالت مریلند این کشور تعطیل شد که روزنامه نیویورک تایمز در پنجم اوت ۲۰۱۹ درگزارشی علت آنرا نگرانیهای بهداشتی و نشت مواد خطرناک اعلام کرد. به دام افتادن صدها کارشناس و دانشمند برجسته ناتو و آمریکا در شهر ماریوپل اوکراین مهمترین و محرمانه ترین خبری بود که در اواسط آپریلسال ۲۲۰۲ سایت های خبری مهم دنیا اجازه نیافتند از آن مرکز فوق العاده سری مطلبی، فیلمی یا گزارشی را بارگزاری و به دنیا مخابره کنند. همچنین وزارت دفاع روسیه بر اساس مدارک و اسناد رسمی در ۲۸ می ۲۰۲۲ثابت کرد آبله میمون از چهار آزمایشگاه بیولوژیکی آمریکا در نیجریه پخش شده است. وزارت دفاع روسیه پیشتراعلام کرده بود که تعداد قابل توجهی از آزمایشگاه های بیولوژیکی با حمایت مالی آمریکا در کشورهای جهان ازجمله اوکراین وجود دارند که در زمینه تحقیقات پیرامون ویروس کرونا و برخی از عوامل بیماری زای دیگرفعالیت کرده و سپس پاتوژن های تولید شده را منتشر می کنند. اطراف ایران، روسیه و چین نزدیک به ۲۵آزمایشگاه سطح چهار آمریکا درقالب یک برنامه همکاری بیولوژیک با محوریت آمریکا وجود دارد که فعالیت های مخفیانه و خارج از نظارت دستگاه های بین المللی انجام میدهند. این آزمایشگاه ها قادرند ویروس ها را دستکاری و آن را به سلاح (bio weapon) تبدیل کنند. چرا آمریکا باید این تعداد آزمایشگاه سطح چهار در منطقه ما ودیگر مناطق جهان داشته باشند که به هیچ نهاد بین المللی و نظارتی پاسخگو نیست؟ در حال حاضر بیش از ۸۹ درصد آزمایشگاه های کشور در حوزه انسان و دام عمدتا بر سطح ایمنی دو متمرکز بوده است این در حالیست کهامروزه در دنیا چهار سطح آزمایشگاه وجود دارد. آنچه اهمیت آزمایشگاه های سطح سه را دو چندان میکند این است که فناوری این آزمایشگاه ها، جزو موارد تحریمی است و از همین رو امکان دسترسی به این امکانات ازسوی کشورهای صاحب این فناوری به ما داده نمیشد که خوشبختانه در دهه اخیر با توان داخلی و استفاده ازنخبگان، امکان آن فراهم گردید. یکی از ضعف های کشور، با وجود سابقه و قدمت یکصد ساله تولید واکسن درایران، فقدان آزمایشگاه های سطح ۳ و ۴ ایمنی زیستی می باشد. خوشبختانه دو آزمایشگاه ها توسط سازمان پدافند غیرعامل کشور با همکاری و بهره گیری از ظرفیت شرکت های دانش بنیان سازمان پژوهش های نویندفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (سپند) تولید شده است و در اختیار مراکز مهم کشور قرار گرفته است که در تولید واکسن بومی کرونا نیز این آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار گرفته اند ولی مشکل عمده واساسی، متمرکز شدن آنها در پایتخت کشور است. پدافند زیستی و ایجاد زیرساخت های مرتبط با آن، به جهت حفاظت از منابع ملی ما از جمله، جمعیت انسانی، حفاظت از منابع غذایی و منابع مادی و زیرساختی کشور دربرابر تهدیدات زیستی ضروری است. برگزاری جلسه شورای امنیت در سال ۱۲۰۲ در مورد پرونده تسلیحات بیولوژیک آمریکا در اوکراین اهمیت این موضوع را دوچندان می کند. در جریان حملات بیوتروریسمی آزمایشگاه های فوق پیشرفته میتوانند به عنوان کارخانجات تسهیلات زیستی به شمار آیند بنابراین باید ابزارهای بسیار قوی تشخیصی برای پیشبینی، شناسایی و خنثی سازی در حوزه جنگ زیستی در هر کشوری به ویژه کشور ما ایجاد شود، مسئله ای که حیاتی بودن ساخت و راهاندازی آزمایشگاه های فوق پیشرفته تشخیصی سطح۳ و سطح ۴ را در کشور به خوبی نشان میدهد، زیرا در صورت بروز یک حمله بیوتروریسمی و زیستی هزینه مقاومت پدافندی در هر دفاع زیستی بسیار بالاتر از هزینه پیشبینی و مقاومت آفندی است.

کلیدواژه ها:

بیوتروریسم ، سلاح های بیولوژیکی ، آزمایشگاه سطح ۳ ، ویروس کرونا ، توسعه پایدار ، دانشبنیان ، بسیج