ژست و استعلای سوژه در غزلی از مولانا

ابراهیم کنعانی*امید وحدانی فر **اکرم صفی خانی***چکیده     در جستار حاضر، به کاربرد ژست در یکی از غزل های روایی مولانا پرداختیم. در این گفتمان، مولانا سوژه ای را به تصویر می کشد که با تمرین و ممارست در ژست همان می شود که از آن ژست انتظار داشته است. سوژه های مولانا ازطریق تعامل با ژست و در قالب جسمانه و استعلا شکل می­گیرند و در فرایندی مبتنی بر نظام تطبیق به نوعی هم­حضوری با ژست دست می­یابند؛ اما مسئله­ی اصلی این است که سازوکار چنین وضعیتی چیست و برپایه­ی کدام راهبردها و کارکردهای گفتمانی تحقق می­پذیرد. برپایه­ی این، در پژوهش پیش روی با استفاده از شیوه­ی تحلیل محتوا تلاش شده است تا چگونگی مواجه ­شدن سوژه با ژست و تاثیر آن بر نظام زبانی و معنایی مولانا تبیین شود. پرسش اصلی پژوهش این است که ژست بر­اساس چه شرایطی تولید می شود و چگونه سوژه را از وضعیت جسمانه­ای به وضعیتی استعلایی مبدل می کند. فرض ما این است که فشاره­ی حسی- ادراکی و حسی- شهودی زمانی که از حد خود فراتر می رود، ژست تولید می شود. سوژه با تکرار و درونی­سازی ژست برساخته­ی خود (ژست استعلایی)، به سوژه ای استعلایی استحاله می یابد؛ بنابراین ژست با قابلیتی دووجهی، ازطرفی سوژه را از دیگر ژست ها، نقاب ها و تصاویر رهایی می بخشد و ازطرفی به میانجی خود ژست، سوژه از فضای جسمانه- ژستیک به فضای استعلایی ارتقا می یابد و به یک هم حضوری مطلق می رسد.  * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد [e-mail] (نویسنده ی مسئول)** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بجنورد [e-mail]*** دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات روایی دانشگاه کوثر بجنورد [e-mail]  تاریخ دریافت مقاله: ۲۹/۳/ ۱۴۰۰                   تاریخ پذیرش مقاله: ۱/۱۲/۱۴۰۰ 

کلیدواژه ها:

ژست ، سوژه­ ی استعلایی ، غزل روایی ، گفتمان ، مولانا