بررسی فنی و اقتصادی تلفات فیزیکی در دستگاههای فرآوری بذر ذرت در مغان

در این تحقیق ابتدا فرایندهای بوجاری، خشک کردن و درجه بندی و دستگاههای مورد استفاده برای تولید ذرت بذری در ایستگاه ذرت خشک کنی در استان اردبیل (منطقه مغان) مورد بررسی قرار گرفت و شاخصهایی نظیر غییرات رطوبت دانه ها و رطوبت محصول نهایی در فرایند خشک شدن و فرآوری دانه ها بررسی شد. همچنین شاخصهای کیفی نظیر درصد دانه های شکسته، درصد دانه های ترک خورده ، درصد جوانه زنی و بنیه بذر وگیاهچه نیز در مراحل مختلف تولید بذر در چهار کارخانه تولید بذر ذرت در منطقه مغان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که در مرحله برداشت کاربرد کمباین غلات باعث بروز تلفات بصورت شکستگی و ترکدر دانه ها می شود. همچنین در فرایند خشک شدن بذر، تلفات زمانی و مصرف انرژی زیاد است . انبارش و نگهداری بذرهای خشک شده بصورت فله روی سطوح سیمانی یا اسفالت در سوله ها نیز موجب جذب احتمالیرطوبت در آنها شده و ضمن آلودگی محیطی، حمله حشرات و آفات به بذر را تسریع می کند. هر چند که بیشترینخسارت شکستگی در دانه های پهن و گرد ملاحظه شد اما بیشترین ترک های ملاحظه شده در دانه ها در حین پروسس مربوط به بذور گرد بود. این خسارت در هر مرحله معمولاً روندی افزایشی داشته و با کاهش رطوبت دانه یک رابطه مستقیم دارد. همچنین نتیجه گیری شد که در هر ایستگاه تعداد و سرعت چرخش بالابرهای پیاله ای (الواتورها)تاثیر بسیار مستقیمی بر روی خسارات فیزیکی وارد شده به بذر دارند و میتوانند تا بیش از 30 درصد بربذر خسارات شکستگی یا ترک خوردگی را افزایش دهد. جمع بندی بررسی های انجام شده نشان داد که در ایستگاههای مورد آزمون، بطور متوسط 15 درصد از بذرها بصورت دانه شکسته وخرد شده از خط تولید خارج میشوند. همچنین حدود 30 درصد از دانه ها نیز درحین فرایند دچار ترک خوردگی می شوند . نتایج نشان داد که بدلیل آسیب دیدگی احتمالی جنین یا تجمع قارچها و عوامل بیمارهای گیاهی در دانه های ترک دار، کاربرد این گونه بذرها ریسک سبز شدن و جوانه زنی بذر را افزایش داده و گاهاً منجر به عدم ظهور یا بدسبزی خواهد شد

کلیدواژه ها:

ذرت ، بذر ، فرآوری ، شکستگی ، مغان